Image
Twee vrouwen op een bank tijdens burendag

Maatschappelijke participatie

Samenvatting

Bijna vier op de tien Utrechters doen vrijwilligerswerk (2021). Op basis van een aantal vragen over school, werk, sport, cultuurbezoek, buurtactiviteiten en sociale contacten bepalen we of inwoners in de stad meedoen. 78% van de Utrechters doet mee (2021). Meedoen is echter niet voor iedereen vanzelfsprekend. 

In het kort

Kerncijfers
  2019 2020* 2021 2022*
% inwoners dat meedoet** 81 - 78 -
% inwoners met sociale contacten 91 - 90 -
% inwoners dat zich in de buurt inzet met een of meer activiteiten - - 41 -
% inwoners dat tevreden is over beschikbaarheid van ruimtes voor bewonersactiviteiten in de buurt*** 40 - 39 -
% inwoners dat zich vrijwillig inzet 40 - 39 -
In 2020 en 2022 is geen gemeentelijke Inwonersenquête afgenomen. Deze enquête houden we elke twee jaar. In 2024 zijn nieuwe cijfers beschikbaar.
** Een inwoner ‘doet mee’ als er sprake is van drie van de volgende vier aspecten: het hebben van (vrijwilligers)werk, deelnemen aan sport/culturele activiteiten, actief zijn in de buurt en het hebben van sociale contacten. De vraagstelling is in 2021 voor een subvraag aangepast. Dit heeft een beperkt effect op de indicator waardoor een vergelijking met eerdere jaren mogelijk blijft.
*** Dit percentage wordt gemeten o.b.v. het aantal inwoners dat een oordeel geeft. De categorie 'weet niet' is hierbij buiten beschouwing gelaten.
Bron: Inwonersenquête, gemeente Utrecht

Meedoen in de samenleving niet voor iedereen vanzelfsprekend (2021)

In een gezonde samenleving is het van belang dat iedereen op zijn manier meedoet aan het maatschappelijk leven. Op basis van een aantal vragen over school, werk, sport, cultuurbezoek, buurtactiviteiten en sociale contacten bepalen we of inwoners in de stad meedoen. Het aandeel Utrechters dat meedoet is in de coronaperiode gedaald van 81% in 2019 naar 78% in 2021.

Voor sommige groepen is meedoen in de samenleving minder vanzelfsprekend. Zo zien we dat naarmate de leeftijd toeneemt, de mate van meedoen afneemt. Bij 65-plussers zelfs tot 51%. Daarnaast zien we dat 60% van de Utrechters met een lichamelijke of psychische beperking meedoet, dit ligt onder het gemiddelde. Ook Utrechters met basisonderwijs of vmbo-opleiding en met een havo-, vwo- of mbo-opleiding (hoogst behaald) en inwoners die precies en slecht kunnen leven van hun inkomen doen minder vaak mee dan gemiddeld in de stad.

Een derde van de panelleden zet zich extra in voor een ander

In het Utrechtse Bewonerspanel is gevraagd naar wat de gebeurtenissen in de wereld (oorlog in Oekraïne, hoge energieprijzen, klimaatverandering, e.d.) doen met panelleden. En in hoeverre de huidige situatie van invloed is op het leven. In de eerste peiling aan het begin van de coronacrisis, in april 2020, gaf 38% van de panelleden aan zich extra in te zetten voor een ander. Sindsdien werd dit aandeel niet meer gehaald. In de laatste peiling, januari 2023, is dit aandeel weer iets toegenomen tot 33%. Oudere panelleden zetten zich vaker extra in voor anderen dan jongere panelleden. 

Infogram URL

Hoge bereidwilligheid om te zorgen voor buurtbewoners (2021)

Inwoners van Utrecht is gevraagd in hoeverre zij verschillende activiteiten ondernemen in de buurt of dat willen doen. Zo is onder meer gevraagd of zij helpen bij een ontmoetingsplek in de buurt (bijv. een buurthuis). In 2021 geeft 4% aan dit al te doen en 21% zou dit willen doen. Ook geeft 13% van de Utrechters aan al te zorgen voor of hulp te bieden aan buurtbewoners (bijv. door boodschappen te doen of klusjes), en 39% zou dit willen doen. Meer over deze en andere buurtactiviteiten leest u in het hoofdstuk Initiatieven.

Infogram URL

Aandeel vrijwilligers stabiel door de jaren heen

Bijna vier op de tien Utrechters (39%) doen in 2021 vrijwilligerswerk, een vergelijkbaar aandeel als in 2019. Van alle Utrechters zet 2% zich dagelijks, 15% wekelijks, 10% maandelijks en 11% een (paar) keer jaar in als vrijwilliger. Utrechters doen hun vrijwilligerswerk relatief vaak op de sportvereniging: 11% in 2021, al is dit aandeel wel afgenomen ten opzichte van 2019. Andere plekken die Utrechters relatief vaak noemen zijn organisaties met maatschappelijke doelen (6%) en op school, voorschool of bibliotheek (5%). 65-plussers, inwoners met een hbo- of wo-opleiding en inwoners uit Noordoost en Oost doen vaker aan vrijwilligerswerk dan gemiddeld.

Aandeel inwoners dat vrijwilligerswerk doet
  2019 2020* 2021 2022*
bij een sportvereniging 13 - 11 -
bij een school, voorschool, bibliotheek (zoals oudercommissie, schoolbestuur, taalvrijwilliger)** - - 5 -
bij een godsdienstige of levensbeschouwelijke organisatie 5 - 4 -
bij een organisatie met maatschappelijke doelen 5 - 6 -
bij een zang-, muziek-, toneel- of hobbyvereniging 4 - 4 -
Er zijn nog meer antwoordcategorieën. Zie voor een totaaloverzicht de online databank Utrecht in Cijfers.
* ​​​In 2020 en 2022 is geen gemeentelijke Inwonersenquête afgenomen. Deze enquête houden we elke twee jaar. In 2024 zijn nieuwe cijfers beschikbaar.
** Vraagstelling van deze antwoordcategorie is aangepast, daarom niet goed te vergelijken met voorgaande jaren.
Bron: Inwonersenquête, gemeente Utrecht

Publicatiedatum: 16-05-2023