Aanbod cultuur & erfgoed
Samenvatting
In Utrecht is het absolute aanbod van musea en podiumkunsten in de buurt kleiner dan in de andere G4-steden. Tussen wijken zijn grote verschillen in de afstand tot culturele voorzieningen als musea, podiumkunsten en bioscopen. Het aantal optredens in 2022 is een stuk hoger dan in 2020 en 2021. Verder is bijna de helft van de inwoners tevreden over de aanwezigheid van erfgoed en monumenten in hun buurt.
In het kort
- Meer optredens dan in 2020 en 2021
- Aanbod aan musea en podiumkunsten kleiner dan in andere grote steden
- Grote verschillen tussen wijken in afstand tot cultuur
- Bijna helft inwoners tevreden over erfgoed en monumenten in de buurt
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|
| aantal voorstellingen professionele podiumkunsten* | 3.238 | 1.190 | 1.253 | 2.762 | - |
| % inwoners dat tevreden is over aanwezigheid van erfgoed en monumenten in de buurt** | - | - | - | - | 49 |
** Met erfgoed en monumenten bedoelen we gebouwen en gebieden uit het verleden. Deze vraag is voor het eerst gesteld in de Inwonersenquête van 2023.
Bron: CBS, Inwonersenquête, gemeente Utrecht
Meer optredens dan in 2020 en 2021
In 2022 waren in Utrecht bijna 2.800 voorstellingen. Dat aantal is een stuk hoger dan in 2021 (1.253 optredens) en 2020 (1.190 optredens). Dit kunnen we verklaren door de coronapandemie waardoor theaters en andere culturele instellingen een (groot) deel van het jaar gesloten waren. Vergeleken met 2019 (3.238 voorstellingen) is het aantal voorstellingen in 2022 juist lager. Het gaat bij deze cijfers alleen om voorstellingen van professionele podiumkunsten. We zien dat het aanbod in Utrecht relatief vaak uit muziek bestaat. Het gaat om 51% van het totaal aantal voorstellingen. In Amsterdam, Rotterdam en Den Haag varieert dit aantal van 20% tot 41%. Uit cijfers van de Atlas voor gemeenten blijkt dat Utrecht na Amsterdam het grootste aantal bereikbare podiumkunsten van Nederland heeft.
Aanbod aan musea en podiumkunsten kleiner dan in andere grote steden
Van de grote steden in Nederland heeft Amsterdam in 2022 veruit het grootste culturele aanbod binnen vijf kilometer van de woning. Ook voor inwoners van Den Haag en Rotterdam is het aanbod binnen vijf kilometer gemiddeld groter dan in Utrecht, maar het verschil is een stuk minder groot dan met Amsterdam. De gemiddelde afstand tot een museum of tot podiumkunsten in Utrecht verschilt desondanks nauwelijks van Amsterdam. In Utrecht is de gemiddelde afstand tot een museum 3,0 kilometer en in Amsterdam 2,5 kilometer. Bij podiumkunsten is dat 2,0 kilometer in Utrecht en 1,8 kilometer in Amsterdam. De gemiddelde afstand tot een poppodium en bioscoop is in Utrecht lager dan in de andere grote steden.
Grote verschillen tussen wijken in afstand tot cultuur
Inwoners van Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern wonen verder van cultuur (musea, podiumkunsten, poppodia en bioscopen) dan inwoners van andere wijken. Zij wonen gemiddeld ongeveer vijf kilometer van een museum. In Binnenstad is dit 600 meter en in Oost 900 meter. Verder is de afstand naar een locatie voor podiumkunsten gemiddeld groter in deze wijken ten westen van het Amsterdam-Rijnkanaal. In Vleuten-De Meern is de gemiddelde afstand 3,1 kilometer en in Leidsche Rijn 2,1 kilometer. Ook in Overvecht is de gemiddelde afstand met 3,0 kilometer relatief groot. In Binnenstad is de afstand slechts 700 meter. In de oude(re) wijken zijn meer bioscopen binnen vijf kilometer te vinden dan in Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern.
Bijna helft inwoners tevreden over aanwezigheid erfgoed en monumenten in de buurt
49% van de Utrechters is hier (zeer) tevreden over en 12% is juist (zeer) ontevreden. Ook staat een relatief groot deel (39%) van de Utrechters hier neutraal tegenover. Daarnaast geeft 14% aan dat zij over dit onderwerp geen mening hebben of dit niet weten. In de wijken Binnenstad, Oost, West en Noordoost is de tevredenheid hoger dan gemiddeld in Utrecht. Inwoners van Overvecht, Zuidwest, Leidsche Rijn, Noordwest en Zuid zijn juist minder tevreden. Kijk hier voor een overzicht van de spreiding van monumenten in de verschillende wijken.
Utrecht heeft 3.254 monumenten. Dat zijn 1.669 rijksmonumenten en 1.585 gemeentelijke monumenten. In Utrecht staan 1.581 gebouwde rijksmonumenten. Dit is het hoogste aantal na Amsterdam (7.688) en Maastricht (1.672). Er zijn zes rijksbeschermde stads- en dorpsgezichten zoals Haarzuilens, de historische binnenstad en Blauwkapel. Het Minstroomgebied is een gemeentelijk beschermd stadsgezicht. In de historische binnenstad bevinden zich de meeste monumenten, maar ook in andere wijken staan veel monumenten zoals Villa Jongerius of het Rietveld-Schröderhuis. Verder staan sinds 2021 het archeologische erfgoed van de Romeinse Limes en de Nieuwe Hollandse Waterlinie op de Unesco-werelderfgoedlijst. Het Rietveld-Schröderhuis staat al langer op de werelderfgoedlijst van Unesco.