Leefstijl volwassenen
Samenvatting
Veel Utrechters hebben gezonde leefgewoonten. Wel zijn de verschillen groot, vooral naar opleiding. Als we inzoomen op jongvolwassenen zien we dat het middelengebruik hoog is. 29% is een zware drinker en 19% gebruikte harddrugs de afgelopen vier weken. Onder alle leeftijdsgroepen zijn er veel Utrechters met problemen met slaap of vermoeidheid.
In het kort
- Hoe zijn de leefgewoonten van Utrechtse volwassenen?
- Verschillen in leefgewoonten zijn groot
- Middelengebruik onder jongvolwassenen is hoog
- Veel Utrechters hebben problemen met slapen
| 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| % inwoners dat overgewicht heeft, incl. obesitas (BMI>25) | 36 | - | 38 | - | 37 | - |
| % inwoners dat voldoende beweegt** | 60 | - | 60 | - | 56 | - |
| % inwoners dat overmatig drinkt*** | 7 | - | 6 | - | 9 | - |
| % inwoners dat rookt | 20 | - | 18 | - | 18 | - |
** Voldoet aan de nieuwe beweegrichtlijn voor matig/intensieve inspanning en bot- en spierversterkende activiteiten.
*** Meer dan 14 glazen alcohol per week voor vrouwen, meer dan 21 glazen alcohol per week voor mannen.
Bron: Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen, gemeente Utrecht
Op de Volksgezondheidsmonitor Utrecht staat alle informatie over gezondheid, leefstijl en de relatie met factoren die dit beïnvloeden. Dit hoofdstuk geeft een samenvatting van de leefstijl van Utrechters (18 jaar en ouder), ontwikkelingen hierin en de samenhang met andere factoren.
Hoe zijn de leefgewoonten van Utrechtse volwassenen?
Het aandeel Utrechtse volwassenen met overgewicht blijft met 37% in 2022 ongeveer gelijk aan voorgaande jaren. Het aandeel Utrechters dat rookt daalde het laatste decennium, maar bleef tussen 2020 en 2022 stabiel. In 2010 was dit 23% en in 2020 en 2022 18%. Op een aantal punten laten leefgewoonten een negatieve ontwikkeling zien: volwassenen voldoen minder vaak aan de beweegrichtlijnen. Overmatig alcoholgebruik is licht toegenomen. Dit in tegenstelling tot voorgaande jaren waarin we juist een daling in overmatig alcoholgebruik zagen. 35% van de Utrechtse volwassenen houdt zich aan het advies van de Gezondheidsraad en drinkt geen alcohol of maximaal één glas per dag. Vergeleken met de andere grote steden hebben Utrechtse volwassenen minder vaak overgewicht, ze roken even vaak of minder vaak en drinken even vaak of vaker overmatig alcohol.
Zie het hoofdstuk Sportdeelname voor cijfers over sportdeelname en tevredenheid over sportvoorzieningen.
Verschillen in leefgewoonten zijn groot
Vooral naar opleiding zien we binnen Utrecht grote verschillen in leefgewoonten. Utrechtse volwassenen zonder opleiding of met primair onderwijs/vmbo hebben ruim twee keer zo vaak overgewicht en vier keer zo vaak obesitas als Utrechters met een hbo/wo-opleiding. Bij voeding (2020), beweging en slapen zien we vergelijkbare verschillen.
Middelengebruik onder jongvolwassenen is hoog
29% van de Utrechtse jongvolwassenen drinkt minstens één keer per week zes (voor mannen) of vier (voor vrouwen) glazen alcohol per dag. Daarmee vallen ze in de groep ‘zware drinkers’. 19% van de jongvolwassenen heeft in de afgelopen vier weken harddrugs gebruikt (2022), vooral XTC en cocaïne. Dit is vergelijkbaar met Amsterdam en hoger dan in Den Haag. Het Grote Uitgaansonderzoek 2023 laat een toename zien van het gebruik van XTC, cocaïne en 3-MMC en een onverminderd hoog alcoholgebruik tijdens het uitgaan. Vapen is de laatste jaren populair geworden. Trimbosonderzoek laat zien dat 25% van de 18 t/m 25-jarigen een e-sigaret gebruikt. Onder jongvolwassenen met basisonderwijs, een vmbo/mbo-1-opleiding is dit 39%, onder jongvolwassenen met een hbo/wo-opleiding 22%. Begin 2025 komen Utrechtse cijfers over vapegedrag onder jongvolwassenen beschikbaar.
Veel Utrechters hebben problemen met slapen
Onder volwassenen komen problemen met slaap en vermoeidheid geregeld voor. Van de 18 t/m 64-jarigen slaapt 42% niet goed. Dit geldt voor 37% van de 65-plussers. Problemen met slaap komen onder volwassenen in Utrecht minder vaak voor dan in de andere drie grote steden, maar wel vaker dan landelijk. In het algemeen hebben Utrechters zonder opleiding of met primair onderwijs/vmbo vaker symptomen van slapeloosheid dan Utrechters met een hbo/wo-opleiding. Landelijk is er een toename van problemen met slaap. Problemen met slaap hangen bijvoorbeeld samen met veelvuldig gebruik van smartphones, tablets en/of computers in het uur voor het slapen, stress, psychische klachten of een verstoring van de biologische klok.