Initiatieven

Samenvatting

In 2023 is meer dan de helft van alle Utrechters (54%) betrokken bij de buurt, waarvan het grootste deel de openbare ruimte schoonhoudt en onderhoudt. Van alle buurtactiviteiten geven inwoners het vaakst aan bezig te willen zijn met milieu en duurzaamheid. Het aantal aanvragen voor het Initiatievenfonds is in 2023 weer gestegen ten opzichte van afgelopen jaren.

In het kort

• Meer dan de helft is op een of meerdere manieren betrokken bij de buurt
• Aantal aanvragen voor Initiatievenfonds weer gestegen in 2023
• Aantal subsidies voor energieadvies gestegen, maar daling voor groene daken
• Het aantal gestarte petities is weer op niveau van voor de coronapandemie

Meer dan de helft is op een of meerdere manieren betrokken bij de buurt

In 2023 is 54% van de Utrechters betrokken geweest bij de buurt door deelname aan een of meerdere buurtactiviteiten. De meest genoemde activiteit is het schoonhouden of onderhouden van de openbare ruimte (35%), 22% houdt de veiligheid van de buurt in de gaten. Ook biedt 19% zorg of hulp aan buurtbewoners, zoals het doen van boodschappen of klusjes. 32% doet dit nu nog niet, maar wil dit wel doen. Ook geeft 36% aan dat ze wel samen met de buurt bezig wil zijn om milieu en energie te sparen. Dit aandeel is meer dan twee keer zo groot als het aandeel inwoners dat dit al doet. Voor alle activiteiten geldt dat een derde tot de helft van de inwoners aangeeft het niet te willen of te kunnen. Jongeren in de leeftijd 18 t/m 29 jaar geven minder vaak aan buurtactiviteiten te ondernemen (38%) dan oudere leeftijdsgroepen. Inwoners van Vleuten–De Meern (61%) zijn gemiddeld vaker betrokken bij buurtactiviteiten en inwoners van Noordwest (49%), Oost (48%), Zuidwest (48%) en de Binnenstad (47%) gemiddeld minder vaak.

Aantal aanvragen voor Initiatievenfonds weer gestegen in 2023

Het Initiatievenfonds ondersteunt plannen van inwoners die zich vrijwillig willen inzetten voor elkaar, de buurt, wijk of stad. In 2023 zijn 1.111 aanvragen voor initiatieven toegekend, waarmee 98% van het totale budget is besteed. In vergelijking met 2021 en 2022 is het aantal toegekende aanvragen toegenomen. De aanvragen voor initiatieven in het fysieke domein en voor bewegen en sport waren in 2023 hoger dan in 2022, met name in de Binnenstad. Het aantal aanvragen voor deze domeinen ligt hiermee hoger dan voor de coronapandemie. In 2021 was er een piek te zien in het aantal aanvragen in het fysieke domein. Mogelijk doordat mensen de openbare ruimte in de eigen buurt belangrijker vonden, omdat mensen meer thuis moesten blijven vanwege coronamaatregelen. De aanvragen in het sociale domein zijn sinds 2021 ook verder gestegen, in met name West en Noordwest, maar zijn in 2023 nog niet op het niveau van 2019.

Aantal subsidies voor energieadvies gestegen, maar daling voor groene daken

Naast het Initiatievenfonds zijn er andere financiële regelingen waar inwoners gebruik van kunnen maken. Zo kunnen organisaties, vrijwilligers of groepen buurtbewoners die gezamenlijk activiteiten wil uitvoeren voor elkaar, de buurt of de wijk de subsidie ‘Vrijwillige inzet voor elkaar’ aanvragen. Bijvoorbeeld voor de ondersteuning van inwoners in een kwetsbare situatie. In 2023 zijn 100 subsidies verleend, in 2022 was dit 97. Ook kunnen inwoners samen met buurtgenoten aan de slag met een idee om de buurt te verbeteren op het gebied van energie, duurzaamheid en milieu. Mogelijk deels door het uitblijven van campagne en reclame zijn in 2023 (264) minder subsidies vastgesteld voor de aanleg van groene daken dan in 2022 (379). Ook kunnen Utrechtse woningeigenaren een subsidie aanvragen voor energieadvies aan huis. Dit geldt ook voor kleine verenigingen van eigenaren. In 2023 zijn 314 subsidies toegekend, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2022 (167). De mogelijke verklaring voor deze toename is de gascrisis en de oorlog in Oekraïne. Veel mensen vroegen energieadvies aan in 2022, maar de subsidie wordt pas vastgesteld na het uitvoeren van de maatregel.

Het aantal gestarte petities is weer op niveau van voor de coronapandemie

Als inwoners zelf een onderwerp onder de aandacht willen brengen van de gemeenteraad, dan kunnen ze een (online) petitie starten. Vervolgens kunnen inwoners petities ook aanbieden aan de gemeenteraad of het college van burgemeester en wethouders. Na een daling in 2022 is er weer een stijging naar 31 gestarte petities in 2023 te zien over de gemeente Utrecht. In 2021 zien we een uitschieter van 39 gestarte petities. Landelijk worden online petities onder andere bijgehouden op petities.nl. Hoewel deze cijfers niet een-op-een te vergelijken zijn met de Utrechtse cijfers, is ook daar een piek in 2021 te zien. De verklaring die petities.nl geeft is dat mensen vanwege de coronapandemie meer binnen waren en hun zorgen en ongenoegen moeilijker op andere manieren konden uiten. Daarnaast bleef men meer in de eigen omgeving, waardoor er meer petities ontstonden voor de verbetering van de eigen leefomgeving.