Samenwerken met Utrechters
Samenvatting
In 2023 was een op de zes inwoners betrokken bij het maken van gemeentelijk beleid en plannen. Daarbij zijn verschillen te zien tussen opleidingen, wijken en leeftijden. Inwoners zijn het minst tevreden over hoe duidelijk de gemeente aangeeft wat er met hun inbreng gebeurt. Online werd samengewerkt via DenkMee, met meer dan 16.000 reacties in 2024.
In het kort
- Een op de zes inwoners is betrokken bij het maken van beleid en plannen
- Ruim helft inwoners neemt deel aan activiteiten in de buurt
- Samenwerking met de gemeente verschilt per opleiding, wijk en leeftijd
- Inwoners zijn minst tevreden over hoe duidelijk de gemeente is over hoe inbreng is verwerkt
- Digitale samenwerking: meer dan 16.000 reacties in 2024 via DenkMee
- Meer aanvragen voor Initiatievenfonds in 2024
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| % inwoners dat de afgelopen 12 maanden betrokken is geweest bij het maken van beleid en plannen van de gemeente | - | - | - | - | 17 | - |
| % inwoners dat betrokken is in de buurt bij een of meerdere activiteiten | - | - | - | - | 54 | - |
| % inwoners dat heeft samengewerkt* met de gemeente door betrokken te zijn bij het maken van beleid en plannen | - | - | - | - | 14 | - |
| % inwoners (zeer) eens met: de gemeente staat open voor de inbreng van inwoners | - | - | - | - | 36 | - |
| % inwoners (zeer) eens met: de gemeente maakt duidelijk wat er met de inbreng van inwoners gebeurt | - | - | - | - | 19 | - |
| % inwoners (zeer) eens met: de gemeente is eerlijk en open in het contact met inwoners | - | - | - | - | 27 | - |
| aantal gehonoreerde aanvragen Initiatievenfonds | 1.271 | 892 | 908 | 967 | 1.111 | 1.164 |
Een op de zes Utrechters is betrokken bij het maken van beleid en plannen
De gemeente werkt op verschillende manieren samen met Utrechters; soms ondersteunt de gemeente bij een initiatief van Utrechters, soms maakt ze samen met Utrechters een plan of soms stelt de gemeente verschillende vragen aan Utrechters om een goed besluit te kunnen nemen. In 2023 is een op de zes inwoners (17% ) betrokken geweest bij het maken van beleid en plannen van de gemeente Utrecht. Uit landelijk onderzoek blijkt dat een op de drie Nederlanders actief met hun gemeente samen aan plannen wil werken. Mensen willen het liefst meedenken over hun eigen straat of buurt.
Ruim helft inwoners neemt deel aan activiteiten in de buurt
Utrechters werken ook met elkaar samen, door bijvoorbeeld betrokken te zijn bij hun buurt. In Utrecht neemt in 2023 54% deel aan een of meerdere buurtactiviteiten, zoals het schoonhouden van de openbare ruimte (35%) en het bewaken van de veiligheid in de buurt (22%). Daarnaast biedt 19% zorg of hulp aan buurtbewoners en 36% wil samen met de buurt werken aan milieu- en energiebesparing. Jongeren (18-29 jaar) zijn minder betrokken bij buurtactiviteiten (38%) dan andere leeftijdsgroepen. Inwoners van Vleuten–De Meern (61%) zijn het meest betrokken, terwijl dit in Noordwest (49%), Oost (48%), Zuidwest (48%) en Binnenstad (47%) minder is.
Samenwerking met de gemeente verschilt per opleiding, wijk en leeftijd
Inwoners met een hbo/wo-diploma werken het meest samen met de gemeente (17%) en inwoners zonder opleiding of met primair onderwijs/vmbo het minst (9%). Inwoners uit Vleuten-De Meern (10%) werken gemiddeld minder vaak samen dan gemiddeld (14%) in de stad. Ook 18 t/m 29 jarigen (10%) werken minder vaak samen met de gemeente.
Hoewel de mate van samenwerking van inwoners zonder opleiding of met primair onderwijs/vmbo achterblijft ten opzichte van andere opleidingsgroepen, laat De Staat van Nederland (2020) zien dat mensen met basisonderwijs of een vmbo-opleiding (53%) wel vaker voorstander zijn van meer inspraak op gemeentelijk en provinciaal niveau dan mensen met een hbo/wo-diploma of een doctorstitel (37%). De verklaring die hiervoor wordt gegeven is dat politieke onvrede leidt tot een behoefte aan meer inspraak.
Inwoners zijn het minst tevreden over hoe duidelijk de gemeente is over hoe inbreng is verwerkt
De helft (52%) van de betrokken inwoners vindt in 2023 dat de gemeente open staat voor hun inbreng, 20% is het hier niet mee eens. Betrokken inwoners zijn het minst positief over hoe de gemeente duidelijk maakt wat er met de hun inbreng is gebeurd. Over hoe eerlijk en open de gemeente is in het contact met inwoners zijn de mening verdeeld. Inwoners uit de wijk Vleuten-De Meern zijn het over het algemeen vaker ontevreden over de rol van de gemeente. Dit geldt ook voor 55-plussers.
Als inwoners weten wat er met hun bijdrage is gedaan en zich daardoor gehoord voelen, kan samenwerking met de overheid het vertrouwen in de overheid vergroten. Meer informatie over vertrouwen is te lezen in het hoofdstuk Vertrouwen in overheid.
Digitale samenwerking: meer dan 16.000 reacties in 2024 via DenkMee
In 2023 heeft 4% van de inwoners een (digitale) bijeenkomst van de gemeente bezocht en heeft 8% online zijn mening gegeven via een vragenlijst of peiling. In 2024 werd bij 51 projecten gepeild via het digitale platform DenkMee. Hier is ruim 16.000 keer online op gereageerd. Utrechters konden op verschillende manieren en bij verschillende projecten reageren. Ze konden bijvoorbeeld ideeën aandragen voor straatnamen van Utrechtse kunstenaars of de nieuwe invulling van parkeergarage Paardenveld. Verder konden zij enquêtes invullen voor de beleidsnota Wonen of sportpark Thorbeckelaan of stemmen op hun favoriete kunstwerk voor bij de Dafne Schippersbrug. Het aantal projecten en het aantal reacties is minder dan in 2023 (60 projecten/ruim 21.000 reacties).
Meer aanvragen voor het Initiatievenfonds in 2024
Het Initiatievenfonds ondersteunt plannen van inwoners die zich vrijwillig willen inzetten voor elkaar, de buurt, wijk of stad. In 2024 zijn 1.164 aanvragen voor initiatieven toegekend. Dat is inclusief 50 initiatieven rondom de jaarwisseling. Het totaal beschikbare budget is voor 97% besteed. Sinds 2020 is het aantal toegekende aanvragen jaarlijks gestegen. Er is voor ongeveer 2.9 miljoen euro uitgegeven aan initiatieven tot € 20.000 en ongeveer 1.9 miljoen voor initiatieven boven de € 20.000.