Vluchtelingen
Samenvatting
Begin 2025 wonen 2.767 statushouders in Utrecht, waarvan 40% uit Syrië komt. In 2024 heeft Utrecht 659 statushouders gehuisvest, terwijl de taakstelling op 977 lag. Sinds 2022 komen ook veel vluchtelingen uit Oekraïne naar Utrecht. Begin 2025 stonden ruim 1.400 Oekraïense ontheemden ingeschreven in de BRP van Utrecht.
In het kort
- Aantal statushouders neemt in 2024 licht toe
- 40% van de statushouders in Utrecht komt uit Syrië
- Landelijke asielinstroom neemt af
- Taakstelling 2024 iets lager dan 2023 maar hoger dan daarvoor
- Vluchtelingen uit Oekraïne
- Onderzoek onder inburgeraars in Utrecht
2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
aantal statushouders/erkende vluchtelingen in Utrecht op 1 januari* | 3.064 | 3.072 | 2.287 | 2.262 | 2.659 | 2.738 | 2.767 |
aantal statushouders met vergunning bepaalde tijd* | 2.734 | 2.409 | 1.645 | 1.698 | 2.048 | 2.169 | 2.381 |
aantal statushouders met vergunning onbepaalde tijd* | 330 | 663 | 642 | 564 | 611 | 569 | 386 |
achterstand huisvestingsopgave op 1 januari** | -10 | 23 | 79 | 171 | -116 | 244 | 318 |
taakstellingsopgave huisvesting statushouders (excl. achter-/voorstand)** | 236 | 239 | 497 | 478 | 792 | 733 | 369*** |
aantal te huisvesten statushouders (incl. achterstand)** | 226 | 262 | 576 | 649 | 676 | 977 | 687*** |
aantal gehuisveste statushouders** | 203 | 183 | 405 | 765 | 434 | 659 | nnb |
** Bron: COA
*** Betreft alleen eerste halfjaar 2025.
Aantal statushouders neemt in 2024 licht toe
Mensen die naar Nederland komen om hier asiel aan te vragen, krijgen een voorlopige verblijfsvergunning of een afwijzing. Een asielzoeker die een voorlopige verblijfsvergunning ontvangt krijgt officieel de status van vluchteling, ook wel statushouder genoemd. Op 1 januari 2025 zijn er 2.767 statushouders in de Basisregistratie Personen (BRP) van Utrecht geregistreerd. Dit aantal is exclusief statushouders die inmiddels zijn verhuisd naar een andere gemeente of genaturaliseerd. Het aantal statushouders nam in 2024 licht toe, maar ligt nog onder het niveau van 2019 en begin 2020, toen het boven 3.000 uitkwam.
40% van de statushouders in Utrecht komt uit Syrië
Van de 2.767 statushouders die begin 2025 in Utrecht wonen, is 60% man en 40% vrouw. Twee op de drie statushouders (68%) zijn tussen 15 en 45 jaar oud, 15% is jonger dan 15 jaar en 17% is 45 jaar of ouder. Bijna 40% heeft de Syrische nationaliteit. Daarnaast heeft Utrecht veel statushouders met de Afghaanse of Eritrese nationaliteit (beide 8%). Meer dan de helft van de statushouders woont in de wijken Overvecht (24%), Zuid (15%) en Zuidwest (14%). In de wijken Binnenstad, Oost, Noordoost, Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern wonen aanzienlijk minder statushouders (samen 23%).
Landelijke asielinstroom neemt af
Cijfers van IND/CBS laten zien dat de totale asielinstroom naar Nederland vorig jaar 44.055 personen betrof (waarvan ruim 32.000 met een asielaanvraag en bijna 12.000 nareizende gezinsleden). Het aantal asielaanvragers nam in 2024 af ten opzichte van 2023 (-16%). Het aantal nareizigers is juist toegenomen (+17%). Net als voorgaande jaren kwam in 2024 veruit het grootste deel van de asielinstroom uit Syrië: 41% van het totaal. Daarna kwamen de meeste asielzoekers uit Irak, Turkije en Eritrea (elk 5% tot 7%).
Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) is verantwoordelijk voor de opvang van asielzoekers in Nederland. De gemeente ondersteunt het COA met het zoeken naar nieuwe opvangplekken. Op 1 februari 2024 is de Spreidingswet ingegaan. Met deze wet moet een eerlijke verdeling van opvangplekken voor asielzoekers over gemeenten worden gerealiseerd. Het verdeelbesluit van de minister van eind 2024 geeft aan dat Utrecht een taakstelling heeft van 1.946 opvangplekken. Deze plekken moeten medio 2025 beschikbaar zijn.
Taakstelling 2024 iets lager dan 2023 maar hoger dan daarvoor
De taakstelling om statushouders te huisvesten is vanaf 2023 aanzienlijk verhoogd. Utrecht kreeg voor 2024 de taak om 733 statushouders te huisvesten. Met een achterstand van 244 aan het begin van het jaar, stond Utrecht voor de opgave om 977 statushouders in 2024 te huisvesten. Het lukte Utrecht afgelopen jaar om voor 659 statushouders woonruimte te vinden. Daarmee blijft de realisatie achter bij de taakstelling en neemt de achterstand op jaarbasis toe.
Het Rijk bepaalt de landelijke taakstelling voor het huisvesten van statushouders aan de hand van het te verwachten aantal vluchtelingen dat een verblijfsvergunning ontvangt. Daarna verdeelt het Rijk deze taakstelling evenredig over gemeenten op basis van het aantal inwoners per gemeente. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) koppelt de statushouders na de asielprocedure aan gemeenten voor huisvesting. De gemeenten moeten vervolgens passende woonruimte bieden. Veel gemeenten worstelen met de verplichte taakstelling vanuit het Rijk. Vanwege een tekort aan sociale huurwoningen is het moeilijk voldoende woonruimte te vinden voor statushouders.
Vluchtelingen uit Oekraïne
Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne komen veel Oekraïners naar Nederland. Zij hebben recht op opvang door de Richtlijn Tijdelijke Bescherming van de Europese Unie. Zij hoeven geen asielaanvraag te doen om in Nederland te mogen verblijven. De gemeente is verantwoordelijk voor de opvang van ontheemden uit Oekraïne. De Tijdelijke wet opvang ontheemden Oekraïne regelt deze nieuwe gemeentelijke taak. De gemeente vangt mensen op in gemeentelijke opvanglocaties. De ontheemden worden opgevangen in bijvoorbeeld oude kantoren, scholen of zorglocaties. Begin 2025 waren er 12 gemeentelijke opvanglocaties, verspreid over de stad. Buiten de gemeentelijke opvanglocaties verblijven ontheemde Oekraïners ook op andere plekken in de stad. Ze worden dan bijvoorbeeld opgevangen bij een gastgezin of in een eigen huis. Begin 2025 stonden ruim 1.400 Oekraïense vluchtelingen ingeschreven in de BRP van Utrecht met de nieuwe verblijfstitel 46.
Onderzoek onder inburgeraars in Utrecht
In 2025 verscheen de rapportage Inburgering die zich specifiek richt op de leefsituatie van inburgeraars in de gemeente Utrecht. Met de komst van de Wet inburgering 2021 kregen alle gemeenten in Nederland een zwaardere regierol om nieuwkomers te begeleiden bij hun inburgeringsproces. De rapportage richt zich op de twee groepen die in de nieuwe wet zijn bepaald: asielstatushouders en gezinsmigranten. De uitkomsten geven een beeld in hoeverre deze groepen zich ‘thuis weten’ in Utrecht.