Gemeenteraad
Samenvatting
In april 2024 begon het derde raadsjaar van de raadsperiode die in 2022 gestart is. Op 31 maart 2025 bestaat de raad uit 16 fracties. De fracties dienden in het derde raadsjaar meer moties en amendementen in dan in het eerste en tweede raadsjaar. In deze raadsperiode gingen moties en amendementen vaak over beleidvelden Ruimtelijke Ordening, Ruimtelijke projecten en Mobiliteit.
In het kort
- Vijf raadsfracties in coalitie, 11 in oppositie
- 11 raadsvergaderingen, 170 raadsvoorstellen
- Wat is een raadsvoorstel?
- Raadsjaar 2024/2025 levert 596 moties en 293 amendementen op
- EenUtrecht ondertekende de meeste moties en amendementen
- Deze raadsperiode meeste moties over wonen, meeste amendementen over mobiliteit
| 2018/ 2019* |
2019/ 2020* |
2020/ 2021* |
2021/ 2022* |
2022/ 2023* |
2023/ 2024* |
2024/ 2025 |
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| avonden met raadsinformatiebijeenkomsten** | 30 | 36 | 26 | 22 | 25 | 27 | 22 |
| aantal commissievergaderingen | 42 | 58 | 60 | 70 | 77 | 72 | 81 |
| aantal raadsvergaderingen*** | 19 | 20 | 21 | 20 | 14 | 16 | 11 |
| aantal raadsvoorstellen | -**** | -**** | 140 | 169 | 136 | 183 | 170 |
| aantal ingediende amendementen | 60 | 192 | 149 | 216 | 85 | 126 | 293 |
| aantal ingediende moties | 248 | 526 | 448 | 560 | 352 | 577 | 596 |
| aantal schriftelijke vragen | 221 | 277 | 325 | 289 | 234 | 227 | 218 |
| aantal petities | 2 | 4 | 3 | 3 | 7 | 8 | 14 |
** Per avond zijn meerdere bijeenkomsten. Raadsjaar 2023/2024: 48 bijeenkomsten, 2022/2023: 60 bijeenkomsten.
*** In oktober 2021 is het vergadermodel gewijzigd. Per vier weken is nu een raadvergadering (voorheen twee) en zes commissievergaderingen (voorheen twee).
**** Geen gegevens beschikbaar over deze periode door andere registratie.
Bron: gemeente Utrecht
Vijf raadsfracties in coalitie, 11 in oppositie
Na de verkiezingen van 16 maart 2022 zijn de raadsleden op 30 maart 2022 geïnstalleerd. Iets meer dan de helft (23 van de 45) van de raadsleden is nieuw in de raad. Na de verkiezingen zijn ook de onderhandelingen gestart tussen de fracties. Op 1 juni 2022 is het coalitieakkoord gepresenteerd en vormen de fracties GroenLinks, D66, PvdA, Student & Starter en ChristenUnie de coalitie. Dat betekent dat zij samen een meerderheid in de raad hebben. Ook hebben de fracties in de coalitie de wethouders voor het college van burgemeester en wethouders, het dagelijks bestuur van de gemeente, voorgedragen. GroenLinks is de enige partij die sinds 2006 aan elke coalitie heeft deelgenomen.
Naast de vijf coalitiefracties zijn er 11 fracties in de oppositie. Oorspronkelijk was de SP vertegenwoordigd in de raad, maar het SP-raadslid is vanaf juli 2022 verdergegaan als de fractie Utrecht Solidair. Het raadslid dat namens de PVV een zetel bekleedde in de Utrechtse raad is vanaf oktober 2023 verdergegaan namens de nieuwe partij UtrechtNu!. Eind 2023 is een raadslid van de lijst van Student & Starter verder gegaan als de nieuwe fractie Horizon.
11 raadsvergaderingen, 170 raadsvoorstellen
Van april 2024 tot en met maart 2025 kwam de raad bijeen voor 22 raadsinformatieavonden (met in totaal 38 bijeenkomsten), 81 commissievergaderingen en 11 raadsvergaderingen. Tijdens raadsinformatieavonden ontvangen raadsleden informatie van inwoners, organisaties, ambtenaren of collegeleden. In commissievergaderingen debatteren raadsleden over onderwerpen zoals brieven of voorstellen van het college. In de raadsvergaderingen neemt de gemeenteraad besluiten over raadsvoorstellen.
In de raadsperiode 2024/2025 zijn 170 raadsvoorstellen ingediend, waaronder drie initiatiefvoorstellen. Dat komt neer op gemiddeld 15 voorstellen per raadsvergadering. Bij deze voorstellen kunnen raadsleden moties indienen om een uitspraak van de raad te vragen of amendementen voorstellen om het ontwerpbesluit aan te passen. Aan het einde van de vergadering stemt de raad over de moties, amendementen en het raadsvoorstel zelf.
Wat is een raadsvoorstel?
Een raadsvoorstel stelt nieuw beleid voor of stelt voor het bestaande proces te veranderen. Een raadsvoorstel komt meestal van het college, maar kan ook van een raadslid of raadsleden komen (we noemen het dan een initiatiefvoorstel). De raad neemt voorstellen met of zonder moties of amendementen aan. Raadsleden besteden veel tijd aan het behandelen van de voorstellen. Ook bespreken ze vaak brieven van het college of zetten ze zelf een onderwerp op de agenda. Inwoners kunnen ook met een inwonersmotie een voorstel doen.
Raadsjaar 2024/2025 levert 596 moties en 293 amendementen op
In het raadsjaar van april 2024 tot en met maart 2025 zijn 596 moties ingediend, iets meer dan in het voorgaande raadsjaar. De meeste moties zijn verworpen, maar ook veel moties zijn aangenomen. Regelmatig zegt een collegelid toe de strekking van een motie uit te voeren, waarop raadsleden vaak besluiten de motie niet in stemming te brengen. Dit heet ‘ingetrokken en overgenomen’. In het derde raadsjaar van deze raadsperiode zijn 34 moties op deze manier ingetrokken en overgenomen. Tijdens raadsvergaderingen kunnen fracties een motie indienen – een uitspraak, wens, verzoek of oordeel – die aan de raad wordt voorgelegd. Het college adviseert over de ingediende moties, en de raad stemt altijd over elke motie. Bij een meerderheid van stemmen wordt een motie aangenomen. Zowel aangenomen als verworpen moties hebben betekenis.
Naast moties kunnen fracties ook amendementen indienen. Een amendement is een voorstel tot wijziging van een ontwerpbesluit in een raadsvoorstel of initiatiefvoorstel. In het raadsjaar 2023/2024 zijn 293 amendementen ingediend, het hoogste aantal in de afgelopen zeven raadsjaren. Hiervan zijn 193 amendementen (66%) verworpen, 83 (28%) aangenomen en 11 ingetrokken.
EenUtrecht ondertekende de meeste moties en amendementen
In de periode 2024/2025 ondertekende de fractie van EenUtrecht 290 moties, op ruime afstand gevolgd door het CDA met 159 ondertekende moties. Gemiddeld werd een motie door drie fracties ondertekend, wat lager is dan in de twee voorgaande periodes, toen het gemiddelde 3,5 ondertekenaars bedroeg. Iets meer dan de helft (54%) van de moties werd uitsluitend door oppositiefracties ingediend. Hiervan is 17% aangenomen of overgenomen. Van de moties waarbij een coalitiefractie (mede-)indiener was, is 78% aangenomen of overgenomen.
In de raadsperiode 2024/2024 zijn 295 amendementen ingediend. De fractie van EenUtrecht was het vaakst (mede-)indiener van amendementen. De oppositie diende zonder steun van een coalitiefractie 207 amendementen (71%) in, waarvan 7% is aangenomen. Coalitiefracties waren (mede-)indiener van 86 amendementen, waarvan 79% is aangenomen.
Deze raadsperiode meeste moties over wonen, meeste amendementen over mobiliteit
In de periode van april 2022 tot en met maart 2025 gingen de meeste moties over ruimtelijke ordening. Deze moties hadden betrekking op onderwerpen zoals huisvesting, bouwprojecten en de inrichting van terreinen. Andere veelvoorkomende onderwerpen zijn de grote ruimtelijke projecten en mobiliteit. Bij amendementen ging het ook vaak over Ruimtelijke projecten en Financiën.