Vervoersongelijkheid

Samenvatting

De meeste Utrechters kunnen hun bestemming in de stad goed bereiken, maar er zijn verschillen per wijk. Inwoners van Overvecht, Zuidwest en Noordwest hebben hier over het algemeen meer moeite mee. Verder spelen opleiding, het bezit van een auto of fiets en hoe iemand kan leven van het inkomen een rol. 

In het kort

• Meeste inwoners kunnen hun bestemming in de stad goed bereiken
• Moeite om plekken te kunnen bereiken verschilt per wijk
• Opleiding en bezit van auto of fiets spelen ook een rol
• Kunnen leven van inkomen van invloed op kunnen bereiken van plekken
• Lichte toename aandeel inwoners dat last heeft van beperkte toegankelijkheid bus- en tramhaltes 

Meeste inwoners kunnen hun bestemming in de stad goed bereiken

Sommige mensen kunnen niet altijd op de plekken komen waar ze heen willen. Bijvoorbeeld door gezondheidsproblemen, geen eigen vervoer of slechte bereikbaarheid van de bushalte of treinstation. Zo zien we dat 11% van Utrechters de onderwijslocatie soms, zelden of nooit kan bereiken als ze hier naartoe willen. Ook bij ziekenhuizen is dit aandeel relatief groot met 10% van de inwoners dat hier soms problemen mee heeft.

De bereikbaarheid van de supermarkt is het grootst: 94% van de Utrechters kan deze plek altijd of vaak bereiken als ze hier naartoe willen. Bij onderwijslocaties is dit aandeel het laagst (89%). Hierbij houden we degenen die nooit naar een bepaalde plek hoeven of willen buiten beschouwing. De helft van de inwoners geeft bijvoorbeeld aan nooit naar een onderwijslocatie te hoeven of willen. En 16% van de inwoners hoeft nooit naar een werklocatie. 

Moeite om plekken te kunnen bereiken verschilt per wijk

Over het algemeen zien we dat inwoners van de wijken Overvecht, Zuidwest en Noordwest vaker dan gemiddeld in Utrecht moeite hebben om bepaalde plekken te bereiken. Inwoners van Overvecht hebben hier in alle gevallen vaker moeite mee. Bij het bereiken van de werklocatie, onderwijslocatie en het ziekenhuis geldt dit ook voor Zuidwest. Tot slot valt op dat inwoners van Noordwest vaker dan gemiddeld in de stad moeite hebben om de werklocatie, het ziekenhuis en de huisarts te bereiken als zij hier naartoe willen. De wijken Noordoost, Oost en Binnenstad vallen juist in positieve zin op. Hier kunnen inwoners vaker dan gemiddeld in Utrecht de gewenste locaties bereiken, met uitzondering van het bereiken van de supermarkt door inwoners van Oost. 

Opleiding en bezit van auto of fiets spelen ook een rol 

Verschillende factoren zijn van invloed op de moeite waarmee inwoners hun bestemmingen in de stad kunnen bereiken. In het geval van opleiding zien we dat Utrechters met een hbo/wo-diploma minder vaak moeite hebben om plekken te bereiken. Voor inwoners met een ander type opleiding heeft juist een hoger aandeel hier moeite mee. Ook zien we dat inwoners zonder fiets vaker moeite hebben om plekken te bereiken dan inwoners met een fiets; zij geven vaker aan plekken zelden of nooit te kunnen bereiken. Het bezit van een auto heeft ook invloed. Utrechters zonder auto in het huishouden hebben vaker moeite om het ziekenhuis of de huisarts te bereiken dan inwoners met een auto. 

Kunnen leven van inkomen van invloed op kunnen bereiken van plekken

Inwoners die (zeer) goed kunnen leven van hun inkomen vallen in positieve zin op. Zij hebben minder vaak moeite om de gevraagde locaties te bereiken dan gemiddeld in Utrecht. Voor inwoners die (zeer) slecht of precies kunnen leven van hun inkomen, geldt het omgekeerde. Volgens onderzoek van het PBL zijn in Nederland werk en voorzieningen vaak lastig te bereiken zonder auto. In steden is het verschil tussen bereikbaar met de auto en het openbaar vervoer of fiets vaak kleiner dan in stadsranden, dorpen of in landelijk gebied. Uit onderzoek van panel Meetellen uit 2022 (Utrechters in een kwetsbare situatie) blijkt dat de overgrote meerderheid van de panelleden er goed kunnen komen als ze ergens heen willen. 8% zegt dat dit hen niet lukt, bijvoorbeeld omdat ze het niet kunnen betalen, door hun gezondheid of omdat de drukte in de stad een belemmering is.

Lichte toename aandeel inwoners dat last heeft van beperkte toegankelijkheid bus- en tramhaltes

4% van de Utrechters heeft vaak last van beperkte toegankelijkheid van bus- en tramhaltes in de buurt. Ten opzichte van 2019 (3%) is dat een lichte toename. De toename is het grootst in Noordwest: van 2% in 2019 naar 7% in 2023. Noordwest heeft van alle wijken ook het grootste aandeel inwoners dat vaak last heeft van beperkte toegankelijkheid van bus- en tramhaltes. Deze vraag staat al verschillende jaren in de Inwonersenquête. Dit onderwerp kan een relatie hebben met vervoersongelijkheid, maar hier is verder onderzoek naar nodig. Meer cijfers over dit onderwerp staan in het hoofdstuk openbaar vervoer.