Arbeidsmarkt
Samenvatting
Vergeleken met andere grote steden kent Utrecht een lage werkloosheid: 4,3% van de beroepsbevolking heeft geen betaald werk, maar wil dat wel. Het aantal banen in de stad groeit sneller dan het aantal Utrechters in de arbeidsactieve leeftijd. De meeste banen zijn in de zakelijke dienstverlening en gezondheidszorg. De spanning op de arbeidsmarkt neemt af maar blijft hoog: er zijn over het algemeen meer vacatures dan werkzoekenden.
In het kort
- Meer banen in Utrecht dan inwoners in arbeidsactieve leeftijd
- Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR)
- Meeste werkgelegenheid en sterkste toename in zakelijke dienstverlening
- Meer Utrechters aan het werk
- Aantal zelfstandigen blijft stabiel, groei in aantal werknemers
- Werkloosheid licht gestegen naar 4,3%
- Afnemende spanning op zeer krappe arbeidsmarkt
- Daling in aantal openstaande en nieuwe vacatures
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| aantal banen in Utrecht* | 275.410 | 283.000 | 288.230 | 301.700 | 317.470 | 331.920 |
| beroeps- en niet-beroepsbevolking (aantal inwoners 15-74 jaar) | 277.207 | 281.327 | 283.270 | 285.127 | 291.152 | 297.615 |
| werkgelegenheidsfunctie (aantal banen t.o.v. beroeps- en niet-beroepsbevolking, afgerond) | 0,99 | 1,01 | 1,02 | 1,06 | 1,09 | 1,12 |
| aantal banen bij vestigingen met één werkzame persoon | 32.990 | 35.600 | 37.120 | 39.910 | 44.080 | 46.800 |
| aantal banen bij vestigingen met twee of meer werkzame personen | 241.450 | 246.810 | 251.110 | 261.790 | 273.390 | 285.120 |
| aantal banen per hectare in Utrecht | 29,2 | 30,2 | 30,8 | 32,2 | 33,9 | 35,4 |
| % bruto arbeidsparticipatie | 78,5 | 78,3 | 78,4 | 80,2 | 80,6 | 81,0 |
| % netto arbeidsparticipatie | 75,0 | 74,5 | 74,8 | 77,2 | 77,3 | 77,6 |
| beroepsbevolking | 215.000 | 217.000 | 221.000 | 229.000 | 234.000 | 240.000 |
| werkzame beroepsbevolking | 206.000 | 207.000 | 211.000 | 220.000 | 225.000 | 230.000 |
| werkloze beroepsbevolking | 10.000 | 11.000 | 10.000 | 9.000 | 9.000 | 10.000 |
| % werkloosheid | 4,4 | 4,9 | 4,5 | 3,8 | 4,0 | 4,3 |
| spanningsindicator arbeidsmarktregio Midden-Utrecht*** | 3,87 (zeer krap) | 2,25 (krap) | 4,63 (zeer krap) | 8,23 (zeer krap) | 7,67 (zeer krap) | 6,53 (zeer krap) |
** Dit zijn inwoners in de arbeidsactieve leeftijd, sluit aan bij internationale standaarden.
*** Alle kerncijfers zijn op het niveau van de gemeente Utrecht, behalve de spanningsindicator (arbeidsmarktregio Midden-Utrecht). Waarde is gemiddelde van kwartalen.
Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR 2023); BRP, bewerking gemeente Utrecht; CBS (Enquête Beroepsbevolking), bewerking gemeente Utrecht; CBS; UWV
Meer banen in Utrecht dan inwoners in arbeidsactieve leeftijd
Het aantal geregistreerde banen in Utrecht is in 2024 verder toegenomen. Op 1 april 2024 telde Utrecht 331.920 banen bij in Utrecht gevestigde bedrijven. Het aantal banen is met ruim 14.000 toegenomen. Vooral de laatste drie jaar zien we een sterke toename. In 2020 zien we een omslag in de verhouding tussen het aantal inwoners en het aantal banen. Vanaf 2020 zijn er in Utrecht meer banen dan het aantal inwoners in de arbeidsactieve leeftijd (15 t/m 74 jaar). Het UWV verwacht dat vanaf 2025 de werkgelegenheidsgroei in de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht minder sterk zal zijn als gevolg van een lagere economische groei en aanhoudende personeelstekorten.
Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR)
Cijfers over het aantal banen in Utrecht komt uit het Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR). Dit is inmiddels ruim twee decennia een belangrijke bron om de spreiding en ontwikkeling van banen en vestigingen in de provincie en gemeente Utrecht te volgen. De belangrijkste bronnen hiervoor zijn het Handelsregister van de Kamer van Koophandel en het jaarlijkse werkgelegenheidsonderzoek van de provincie. Alle vestigingen van middelgrote en grote bedrijven en organisaties en een steekproef van kleine bedrijven wordt gevraagd het aantal arbeidsplaatsen en uitzendkrachten per 1 april op te geven.
- Voor de vestigingen die niet in de steekproef zitten of die niet reageren (non-respons) wordt een deel van de werkgelegenheidsdata in het PAR geconstrueerd op basis van een model. Het aantal arbeidsplaatsen wordt berekend (op basis van trend naar sector en grootteklasse) of overgenomen van vorig jaar.
- Banen per vestiging betreft het aantal werknemers dat op een werklocatie bij een organisatie is geregistreerd. Dit betekent niet altijd dat deze werknemers ook op deze locatie werkzaam zijn.
- Wel: Alle personen die betaalde arbeid verrichten: meewerkende eigenaren en gezinsleden, werknemers in loondienst (ook oproepkrachten, bezorgers), payrollmedewerkers, medewerkers werkzaam vanuit de vestiging (thuiswerkend of ambulant personeel zonder vaste standplaats), ingehuurde uitzendkrachten.
- Niet: Medewerkers werkzaam op eventuele nevenvestigingen, stagiair(e)s, vrijwilligers, ingehuurde gedetacheerden, ingehuurde zzp’ers/freelancers.
Meeste werkgelegenheid en sterkste toename in zakelijke dienstverlening
De zakelijke dienstverlening is de sector die zorgt voor de grootste werkgelegenheid in Utrecht, met bijna 60.000 werkzame personen. Tussen 2023 en 2024 is deze sector met 3.760 banen gegroeid. Ruim een kwart (26%) van deze banen betreft een vestiging met één werkzame persoon (meestal zzp’er). In de gezondheidszorg zijn ruim 900 banen bijgekomen. Dat is wel de helft minder dan de toename tussen 2022 en 2023. In de gezondheidszorg bestaat 14% van de banen uit vestigingen met één werkzame persoon.
Meer Utrechters aan het werk
In 2024 hebben circa 230.000 Utrechters betaald werk: een toename van 5.000 mensen vergeleken met het jaar ervoor. Zo blijkt uit cijfers van het CBS. De groei in Utrecht (+2,2%) is sterker dan de landelijke ontwikkeling (+0,6%). Het aantal inwoners van 15 t/m 74 jaar met een baan ten opzichte van het totaal aantal inwoners in deze leeftijdsgroep noemen we de netto arbeidsparticipatie. In Utrecht is dit 77,6%. Dat is hoger dan Nederland (73,2%) en andere G4-steden. Het aandeel werkenden piekt bij de groep 25 t/m 44-jarigen (88,4%). Jongeren van 15 t/m 24 jaar (72,2%) en 45 t/m 74-jarigen (65,9%) kennen een lagere participatiegraad dan gemiddeld. Het verschil tussen mannen (80,7%) en vrouwen (74,6%) wordt kleiner. Beiden zitten boven het landelijk gemiddelde, respectievelijk 77,2% en 69,2%.
Aantal zelfstandigen blijft stabiel, groei in aantal werknemers
De toename van 5.000 Utrechters met betaald werk komt voornamelijk door de groei van het aantal werknemers in loondienst. In 2024 telt Utrecht 38.000 zelfstandigen (17% van alle werkenden), een stabiel aantal. Van de zelfstandigen is 39% vrouw. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde van 36%. Ruim de helft van de zelfstandigen in Utrecht is 45 jaar of jonger. In Nederland is dit 42%. Ook hebben meer Utrechtse zelfstandigen een hbo- of wo-diploma: 66% tegenover 48% landelijk. Hoewel er ook inwoners zijn die twee banen hebben of mensen die werk in loondienst met een zelfstandig beroep combineren, kijkt het CBS naar het zwaartepunt: alleen de categorie waar iemand de meeste uren in werkzaam is, telt mee.
Werkloosheid licht gestegen naar 4,3%
In 2024 telt Utrecht 10.000 werklozen, dit is 4,3% van de beroepsbevolking. Dit aantal is afgerond op 1.000-tallen. Het werkloosheidspercentage ligt iets boven het landelijk gemiddelde (3,7%), maar onder dat van andere G4-steden. Jongeren van 15 t/m 24 jaar zijn het vaakst werkloos (10,5%). Dit is hoger dan in Nederland, maar lager dan in de G4. Werkloosheid gaat volgens de gehanteerde definitie van het CBS over mensen die geen betaalde baan hebben, maar wel direct (binnen twee weken) beschikbaar zijn voor werk en recent naar werk hebben gezocht. Hierdoor zijn bijvoorbeeld niet alle bijstandsgerechtigden in de werkloosheidscijfers opgenomen.
Daling in aantal openstaande en nieuwe vacatures
In de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht is het aantal openstaande vacatures in 2024 afgenomen. In het vierde kwartaal stonden er nog 29.500 vacatures open, terwijl het aantal nieuwe vacatures per kwartaal in deze periode uitkwam op 25.950. Deze nieuwe vacatures zijn vooral te vinden in bedrijfseconomisch en administratieve, technische, commerciële en zorg en welzijn beroepen. Het aantal online vacatures op Werk.nl (UWV) stabiliseert zich voor arbeidsmarktregio Midden-Utrecht. In december 2024 stonden 11.405 open vacatures online. Een derde van de vacatures waren voor technische beroepen. Landelijk signaleert het CBS een dalende trend in het aantal vacatures sinds 2022. Toch blijft het aantal vacatures historisch hoog: het behoort nog steeds tot de hoogste niveaus van de afgelopen 50 jaar.
Afnemende spanning op zeer krappe arbeidsmarkt
De arbeidsmarktregio Midden-Utrecht, waar de gemeente Utrecht onder valt, heeft in 2024 ‘zeer krap’ als spanningswaarde. De krapte lijkt te stabiliseren. Dit hangt ook samen met de toename van het aantal werkzoekenden. Voor 2024 komt de spanningswaarde op 6,53. Dit is een gemiddelde van vier kwartalen. In 2024 heeft arbeidsmarktregio Midden-Utrecht de hoogste spanning van alle arbeidsmarktregio’s in Nederland. De spanningsindicator is de verhouding tussen het aantal openstaande vacatures en het aantal kortdurend werkzoekenden (korter dan 6 maanden). De spanningsindicator heeft een waarde tussen 0,06 en 16,00. Hoe krapper de arbeidsmarkt, hoe moeilijker het voor werkgevers is om aan geschikt personeel te komen. Grote tekorten aan personeel in de regio Midden-Utrecht doen zich voor binnen de ICT-beroepen (16,00) en technische beroepen (11,02).