Schulden

Samenvatting

Begin 2024 is het aandeel huishoudens met problematische schulden vergelijkbaar met een jaar eerder: 14.610 Utrechtse huishoudens hebben geregistreerde problematische schulden, 7,6%. In Overvecht wonen de meeste huishoudens met schulden, in Leidsche Rijn is het aandeel het sterkst gegroeid. Huishoudens met problematische schulden hebben vaker kinderen en een herkomst buiten Europa. 

In het kort

• Aandeel huishoudens met geregistreerde problematische schulden blijft gelijk
• Utrechters spreken vaker spaargeld aan om rond te komen
• Meeste huishoudens met schulden in Overvecht, sterke groei in Leidsche Rijn
• Huishoudens met problematische schulden hebben vaker kinderen of een herkomst buiten Europa
• Meer vroegsignalering, driegesprekken en professionele schuldhulp

Aandeel huishoudens met problematische schulden blijft gelijk

Begin 2024 waren er 14.610 Utrechtse huishoudens met geregistreerde problematische schulden, 7,6% van de Utrechtse huishoudens. Dit is net zoveel als in 2023. Het CBS brengt problematische schulden in beeld aan de hand van registraties van verschillende bronnen. Vanaf 2021 stijgt het aandeel huishoudens met problematische schuldendoor het opschorten van het innen van openstaande vorderingen van de Belastingdienst en Dienst toeslagen en uitstel van betaling voor ondernemers in 2020 en 2021. Hierdoor bleven schulden langer open staan. Tussen 2023 en 2024 bleef de instroom vrijwel gelijk, na een toename tussen 2021 en 2023. De ontwikkelingen in Utrecht volgen de landelijke trend. Landelijk gemiddeld ligt het aandeel huishoudens met problematische schulden iets hoger, 8,9% in 2024. In Amsterdam (11,9%), Den Haag (15,2%) en Rotterdam (16,5%) is dit aandeel hoger dan gemiddeld.

Utrechters spreken vaker spaargeld aan om rond te komen

Eind 2023 hebben we in de Inwonersenquête gevraagd naar de financiële situatie van huishoudens in Utrecht. Ook daar zagen we toen dat het aandeel Utrechters dat aangeeft schulden te moeten maken om rond te komen vrijwel gelijk blijft (3%). Wel zeggen meer Utrechters spaarmiddelen te moeten aanspreken: 9% van de Utrechters in 2023 en 6% in 2021. De Inwonersenquête wordt eens in de twee jaar afgenomen, de volgende meting is eind 2025. BKR ziet in hun cijfers een afname: de BKR Monitor geeft aan dat de dalende trends wat betreft kredieten en betalingsachterstanden op kredieten doorzet. Utrecht behoort tot de tien gemeenten met het laagste aandeel personen met een krediet (38,1% van de bevolking van 18 jaar en ouder). In de CBS-registraties van problematische schulden zien we (nog) geen daling. Mogelijk komt dit door langer lopende schulden bij Belastingdienst zoals het CBS aangeeft. 

Meeste huishoudens met schulden in Overvecht, flinke groei in Leidsche Rijn

In vergelijking met andere wijken wonen in Overvecht relatief veel huishoudens met problematische schulden. Uit cijfers van het CBS blijkt dat begin 2024 in Overvecht 15% van de huishoudens geregistreerde problematische schulden heeft. Dit is twee keer zoveel als gemiddeld in de stad. Het betreft zo’n 2.630 huishoudens in Overvecht. Ook in Zuidwest (9,7%), Leidsche Rijn (9,5%) en Noordwest (8,8%) is het aandeel huishoudens met schulden hoger dan gemiddeld. In Overvecht is de toename de afgelopen jaren het kleinst. Het aandeel inwoners met problematische schulden is het sterkst gestegen in Leidsche Rijn van 7,8% in 2021 naar 9,5% in 2024. In Overvecht (2.630), Noordwest (2.160), Zuidwest (2.130) en Leidsche Rijn (1.920) woont bijna twee derde van alle huishoudens met problematische schulden in de stad. 

Huishoudens met problematische schulden hebben vaker kinderen of herkomst buiten Europa

Uit de CBS-gegevens blijkt dat huishoudens met kinderen relatief vaak schulden hebben: 44,7% van de huishoudens met problematische schulden heeft een of meer kinderen, bij huishoudens zonder schulden heeft 24,3% een of meer kinderen. 11,9% van de huishoudens in Utrecht met schulden bestaat uit huishoudens met drie of meer kinderen, bij huishoudens zonder problematische schulden is dat maar 3,9%. Bij huishoudens met schulden heeft meer dan de helft een herkomst buiten Europa (55,0%), dit is ruim twee keer zoveel als bij huishoudens zonder schulden (23,9%). Huishoudens met schulden hebben vaker een kwetsbare sociaal economische positie. Meer dan de helft heeft wel werk, maar is vaker zzp-er, heeft vaker geen vermogen en geen koopwoning. Ook hebben deze huishoudens vaker een uitkering en geen startkwalificatie.   

Meer vroegsignalering, driegesprekken en professionele schuldhulp 

In 2024 zijn ruim 25.000 huishoudens benaderd voor vroegsignalering, weer meer dan een jaar eerder. In 2023 is met meer unieke huishoudens een driegesprek gevoerd (+391) en zijn er 2.838 huishoudens met een schuldregeling (+147). 

Sinds 2020 is er in Utrecht een stadsbrede aanpak waarbij mensen met schulden persoonlijk geïnformeerd worden over mogelijkheden van hulp bij (het voorkomen van hoge) schulden. Per 1 januari 2021 hebben gemeenten een wettelijke taak gekregen in vroegsignalering. Gemeenten krijgen signalen van zorgverzekeraars, energiebedrijven, waterbedrijven en woningverhuurders over huishoudens met betalingsachterstanden. De gemeente Utrecht nodigt alle mensen waar zij een signaal van krijgen uit voor een gesprek.