Economische ontwikkeling
Samenvatting
In 2024 komt het voorlopige groeicijfer voor de economie in Nederland uit op 1,0%. Het ondernemersvertrouwen is gestegen, maar nog wel negatief. Het aantal faillissementen groeit, maar minder dan landelijk en een jaar geleden. Het investeringsklimaat in de regio staat onder druk door krapte op de arbeidsmarkt, netcongestie en problemen met huisvesting.
In het kort
- Landelijk lichte economische groei in 2024
- In de grote steden groeit economie harder dan landelijk gemiddeld
- Groei aantal faillissementen blijft beperkt, weer meer bedrijfsvestigingen
- Ondernemersvertrouwen neemt toe, maar investeringsklimaat staat nog onder druk
- Gemeente Utrecht 3e in top 250 snelle groeiers en 2e in aantal startups
- Regio Utrecht op 1e plek van Europese competitieve regio’s
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| economische groei (% volumemutatie) Nederland | 2,3 | -3,9 | 6,3 | 5,0 | 0,1 | 1,0* | - |
| economische groei (% volumemutatie) provincie Utrecht | 3,9 | -1,9 | 6,3 | 4,0 | 1,4 | 1,2* | - |
| economische groei (% volumemutatie) stadsgewest Utrecht | 4,5 | -2,6 | 6,6 | 4,0 | 2,4 | 1,3* | - |
| aantal faillissementen Nederland | 3.774 | 3.162 | 1.519 | 1.844 | 2.859 | 3.767 | - |
| aantal faillissementen provincie Utrecht | 323 | 214 | 113 | 169 | 240 | 261 | - |
| ondernemersvertrouwen Nederland | 3,9 | -0,6 | -11,1 | -0,5 | -12,2 | -7,1 | -5,4 |
| ondernemersvertrouwen provincie Utrecht | 4,2 | 2,4 | -9,8 | 0,1 | -12,0 | -3,6 | -1,0 |
| aantal (bedrijfs)vestigingen in gemeente Utrecht | 42.950 | 46.390 | 48.370 | 51.320 | 55.590 | 58.380 | - |
* Voorlopige cijfers.
Landelijk lichte economische groei in 2024
Landelijk groeit de economie in 2024 met 1,0%. De landelijke groei is beperkt, maar ligt wel hoger dan in onze buurlanden. De overheidsconsumptie leverde net als vorig jaar de grootste bijdrage aan de groei. Naast de overheidsconsumptie groeide de huishoudensconsumptie ook licht. In alle kwartalen van 2024 was sprake van een langzame, maar gestage groei. In het laatste kwartaal van 2024 zijn het handelssaldo, investeringen en de consumptie verder gestegen. Het CPB verwacht voor de komende jaren een gematigde groei van 1,9% in 2025 en 1,5% in 2026. De lonen stijgen harder dan de inflatie, waardoor mensen meer te besteden hebben. De stijging van het besteedbaar inkomen heeft een positief effect op de brede welvaart. Door een hogere arbeidsparticipatie zijn belastinginkomsten bij de overheid hoger, waardoor het overheidstekort minder oploopt. Geopolitieke ontwikkelingen zoals een handelsoorlog maken de prognoses onzeker.
In de grote steden groeit economie harder dan landelijk gemiddeld
Uit regionale groeicijfers van het CBS blijkt bleek dat in bijna alle regio’s de economie groeide in 2024, alleen in Groningen was sprake van krimp. In de provincie Utrecht en in stadsgewest Utrecht groeide de economie met respectievelijk 1,2% en 1,3%, iets sterker dan landelijk gemiddeld. Van de grote steden was de groei in 2024 het sterkst in Den Haag, met 2,0%. De groei in Amsterdam en Utrecht was gelijk, beiden 1,3%. In Rotterdam was de groei met 1,1% vrijwel gelijk aan landelijk. De productiestructuur verschilt tussen de steden. In Den Haag speelt de publieke sector een grote rol. In Amsterdam hebben de financiële dienstverlening en informatie en communicatie een groter effect dan elders. In Rotterdam zijn dit handel, vervoer en horeca. Ook in Utrecht heeft de financiële dienstverlening een groter aandeel dan gemiddeld, overheid en zorg zorgen voor de grootste bijdrage aan toegevoegde waarde.
Groei aantal faillissementen blijft beperkt, weer meer bedrijfsvestigingen
Het aantal faillissementen is in Nederland in 2024 weer verder gestegen (+32%). In de provincie Utrecht is ook een stijging zichtbaar, maar die is een stuk lager (+9%). De toename volgt op een langere periode van minder faillissementen tijdens en na corona als gevolg van overheidssteun aan bedrijven. Landelijk ligt het aantal faillissementen ondertussen weer hoger dan voor de coronacrisis, in de provincie Utrecht nog niet. De groei van het aantal faillissementen is in de provincie Utrecht het laagst van alle provincies. In 2024 waren er 261 faillissementen in de provincie Utrecht, gemiddeld ruim 20 per maand. Hoewel er meer faillissementen waren, groeide het aantal bedrijfsvestigingen verder. In 2024 waren er 58.380 bedrijfsvestigingen in de gemeente Utrecht, 5% meer dan in 2023. De toename van vestigingen was het grootst in de sector (specialistische) zakelijke dienstverlening en vestigingen met 1 werkzame persoon. Waarschijnlijk gaat het hier om veel zzp-ers.
Ondernemersvertrouwen neemt toe, maar investeringsklimaat staat nog onder druk
Het ondernemersvertrouwen neemt in 2024 toe, maar is nog steeds negatief. Ondernemers zijn zowel landelijk als in de provincie Utrecht begin 2025 minder negatief dan een jaar eerder. In januari 2025 is het ondernemersvertrouwen landelijk -5,4 en in de provincie Utrecht -1,0. Begin 2024 was dit respectievelijk -7,1 en -3,6.
In 2024 vestigden zich met hulp van de ROM Utrecht Region (Regionale Ontwikkelingsmaatschappij) 18 internationale bedrijven, waarvan 13 in de gemeente Utrecht, tegen totaal 20 in 2023. Hiernaast zijn 5 buitenlandse bedrijven begeleid door NDL (Nederland Distributieland), een partner van ROM Utrecht Region, waarvan 2 in de gemeente Utrecht. In totaal hebben zich dus 15 buitenlandse organisaties gevestigd in de gemeente Utrecht. Dit is minder dan de doelstelling van de ROM voor 2024. De regio kent verschillende uitdagingen die drukken op het investeringsklimaat: tekort aan energie (netcongestie), de krappe arbeidsmarkt en de hoge vastgoedprijzen door ruimtegebrek.
Gemeente Utrecht 3e in top 250 snelle groeiers en 2e in aantal startups
In 2024 huisvest de gemeente Utrecht 13 scale-ups uit de landelijke top 250 van het Erasmus Centre for Entrepeneurship. In 2023 waren dit er nog 20. De gemeente Utrecht staat op de 3e plek van steden in de landelijke top 250 snelle groeiers. Amsterdam staat bovenaan (83), Rotterdam op de tweede plaats (17). In 2022 stond Utrecht nog op de tweede plaats met 20 scale-ups. In 2023 verloor Utrecht deze positie aan Rotterdam. Met uitzondering van Den Bosch en Den Haag, daalde in alle topsteden het aantal scale-ups. Als het gaat om start-ups staat de provincie Utrecht op de 2e plek van provincies met het hoogste aantal startups, blijkt uit onderzoek van ROM Utrecht in 2024. Noord-Holland voert de lijst aan. De helft van de startups in de provincie Utrecht (1.172) is gevestigd in de stad Utrecht (589). De gemeente Utrecht is met 160 startups per 100.000 inwoners de derde gemeente, na Amsterdam (340 per 100.000 inwoners) en Eindhoven (249 per 100.000 inwoners).
Regio Utrecht op 1e plek van Europese competitieve regio’s
De regio Utrecht is de meest competitieve regio van Europa volgens de Regional Competitiveness Index (RCI) 2022 van de Europese Commissie. In de RCI worden 234 regio’s vergeleken op bijna 70 indicatoren. Naast regio Utrecht staan vier andere Nederlandse regio’s in de top 10. De regio Utrecht heeft altijd in de top 3 gestaan en was in 2010 en 2013 zelfs op de 1e plek te vinden. Utrecht scoort vooral hoog op het aandeel hoogopgeleide beroepsbevolking en innovatie.