Gemeenteraad

Samenvatting

In april 2022 is de nieuwe raadsperiode gestart. Dit is de eerste periode met 15 fracties in de raad, waarvan vijf de coalitie vormen. In deze raadsperiode is gestemd over 136 raadsvoorstellen. Daarbij zijn ook moties en amendementen ingediend, voornamelijk over Ruimtelijke ordening.

In het kort

• Vijf raadsfracties in coalitie, 10 in oppositie
• 136 raadsvoorstellen in 11 raadsvergaderingen
• Wat is een raadsvoorstel?
• Eerste jaar nieuwe raadsperiode levert 353 moties en 85 amendementen op
• EenUtrecht diende meeste moties en amendementen in
• Meeste moties en amendementen over beleidsveld Ruimtelijke ordening

Vijf raadsfracties in coalitie, 10 in oppositie

Na de verkiezingen van 16 maart 2022 zijn de raadsleden op 30 maart 2022 geïnstalleerd. Iets meer dan de helft (23) van de raadsleden is nieuw in de raad. Na de verkiezingen zijn ook de onderhandelingen gestart tussen de fracties. Op 1 juni is het coalitieakkoord gepresenteerd en vormen de partijen GroenLinks, D66, PvdA, Student & Starter en ChristenUnie het dagelijks bestuur van de stad (college van burgemeester en wethouders). GroenLinks is de enige partij die sinds 2006 in elke coalitie heeft deelgenomen. Naast de vijf coalitiefracties zijn er 10 fracties in de oppositie. Oorspronkelijk was de SP vertegenwoordigd in de raad, maar het raadslid dat namens SP in de raad zat is vanaf juli verder gegaan als de fractie Utrecht Solidair.

136 raadsvoorstellen in 11 raadsvergaderingen

In de periode vanaf de installatie in 2022 tot eind maart 2023 is de raad bijeengekomen voor 27 raadsinformatiebijeenkomsten, 76 commissievergaderingen en 13 raadsvergaderingen. Twee keer is geen officiële raadsvergadering gehouden, maar een kennismakingsbijeenkomst en een bespreking van het eindverslag van de verkenner. In raadsinformatiebijeenkomsten krijgen raadsleden informatie van mensen en organisaties uit de stad, ambtenaren of collegeleden. Bij de commissievergaderingen is er debat over onder andere brieven of voorstellen van het college. In de raadsvergaderingen neemt de gemeenteraad besluiten over raadsvoorstellen. In de raadsperiode 2022/2023 zijn 136 raadsvoorstellen gedaan, waarvan twee initiatiefvoorstellen. Dat komt neer op 12,4 voorstellen per vergadering. Bij de raadsvoorstellen dienen leden eventueel moties in om een uitspraak van de raad te krijgen of een amendement om het voorstel te wijzigen. Aan het eind van de vergadering stemt de raad over de moties, amendementen en het voorstel.

Eerste jaar nieuwe raadsperiode levert 353 moties en 85 amendementen op

In de periode april 2022 t/m maart 2023 is de meerderheid (52%) van de moties ingetrokken (niet in stemming gebracht) of verworpen. 47% van de moties is aangenomen of overgenomen. Dit is dezelfde verhouding als tijdens de totale voorgaande raadsperiode van 2018 t/m 2022. Het komt regelmatig voor dat een collegelid toezegt om de strekking van een motie uit te gaan voeren. Raadsleden besluiten daarop vaak om de motie niet meer in stemming te brengen. Dit noemen we ingetrokken en overgenomen. Drie op de tien (29%) moties is ingetrokken en overgenomen. Dit is vergelijkbaar met de laatste twee raadsperiodes van de vorige raad. Het aantal amendementen in periode 2022/2023 is 85. Hiervan zijn 44 (52%) verworpen en 31 (36%) aangenomen. Daarnaast zijn 10 amendementen ingetrokken. In de periode 2021/2022 was ook 36% van de amendementen aangenomen.

EenUtrecht diende meeste moties en amendementen in

In de eerste raadsperiode van de nieuwe raad (2022/2023) diende de fractie van de nieuwe lokale partij EenUtrecht de meeste moties (mede) in. Voor moties en amendementen geldt wel dat er deze raadsperiode gemiddeld meer dan drie fracties ondertekenaar zijn. Met 15 partijen in de gemeenteraad wordt hiermee veelvuldig de samenwerking gezocht. Tijdens raadsvergaderingen kunnen fracties een motie (uitspraak, wens, verzoek of oordeel) aan de raad voorleggen. Het college geeft advies over de ingediende moties. Over een motie stemt de raad altijd. Met een meerderheid van stemmen is de motie aangenomen. Zowel aangenomen als verworpen moties hebben betekenis. Meer dan de helft (55%) van de moties is ingediend door alleen oppositiefracties. Hiervan is 21% aan- of overgenomen. Van de 45% moties waarbij een coalitiefractie (mede-)indiener is, is 78% aan- of overgenomen.

Naast moties kunnen fracties ook amendementen indienen. Een amendement is een voorstel tot wijziging van een ontwerpbesluit in een raadsvoorstel of initiatiefvoorstel. In de raadsperiode 2022/2023 is 85 keer een amendement ingediend. De fractie van EenUtrecht diende de meeste amendementen (mede) in. De oppositie, zonder steun van een coalitiefractie, diende 59 amendementen in. Hiervan is 14% aangenomen. Fracties uit de coalitie diende 26 amendementen (mede) in, hiervan is 88% aangenomen.

Meeste moties en amendementen over beleidsveld Ruimtelijke ordening

De meeste ingediende moties en amendementen in periode april 2022 t/m maart 2023 gaan over het beleidsveld Ruimtelijke ordening. Dit is exclusief de grote ruimtelijke projecten, zoals Groot Merwede en Rijnenburg. Dit gaat bijvoorbeeld over inrichting van de openbare ruimte, gebiedsontwikkeling of voorwaarden voor nieuwbouw. Andere onderwerpen die vaker terugkomen zijn mobiliteit en openbare orde en veiligheid. Bij amendementen staan beleidsvelden Cultuur en Participatie op de gedeelde tweede plek.