Gemeenteraad
Samenvatting
In april 2023 startte het tweede raadsjaar van de raadsleden die in 2022 gestart zijn. Begin 2024 bestaat de raad uit 16 fracties. De raadsleden dienden in het tweede raadsjaar meer moties en amendementen in dan in het eerste raadsjaar. Regelmatig ging het over wonen en volkshuisvesting of mobiliteit.
In het kort
- Vijf raadsfracties in coalitie, 11 in oppositie
- 15 raadsvergaderingen, 183 raadsvoorstellen
- Wat is een raadsvoorstel?
- Raadsjaar 2023/2024 levert 579 moties en 127 amendementen op
- CDA diende meeste moties in, VVD meeste amendementen
- Meeste moties over wonen, meeste amendementen over mobiliteit
| 2018/ 2019* |
2019/ 2020* |
2020/ 2021* |
2021/ 2022* |
2022/ 2023* |
2023/ 2024* |
|
|---|---|---|---|---|---|---|
| avonden met raadsinformatiebijeenkomsten** | 30 | 36 | 26 | 22 | 25 | 27 |
| aantal commissievergaderingen | 42 | 58 | 60 | 70 | 77 | 72 |
| aantal raadsvergaderingen*** | 19 | 20 | 21 | 20 | 13 | 15 |
| aantal raadsvoorstellen | -**** | -**** | 140 | 169 | 136 | 183 |
| aantal ingediende amendementen | 60 | 192 | 149 | 216 | 85 | 127 |
| aantal ingediende moties | 248 | 526 | 448 | 560 | 353 | 579 |
| aantal schriftelijke vragen | 221 | 277 | 325 | 289 | 233 | 226 |
** Per avond zijn meerdere bijeenkomsten. Raadsjaar 2023/2024: 48 bijeenkomsten, 2022/2023: 60 bijeenkomsten.
*** In oktober 2021 is het vergadermodel gewijzigd. Per vier weken is nu een raadvergadering (voorheen twee) en zes commissievergaderingen (voorheen twee).
**** Geen gegevens beschikbaar over deze periode door andere registratie.
Bron: gemeente Utrecht
Vijf raadsfracties in coalitie, 11 in oppositie
Na de verkiezingen van 16 maart 2022 zijn de raadsleden op 30 maart 2022 geïnstalleerd. Iets meer dan de helft (23) van de raadsleden is nieuw in de raad. Na de verkiezingen zijn ook de onderhandelingen gestart tussen de fracties. Op 1 juni 2022 is het coalitieakkoord gepresenteerd en vormen de partijen GroenLinks, D66, PvdA, Student & Starter en ChristenUnie het dagelijks bestuur van de stad (college van burgemeester en wethouders). GroenLinks is de enige partij die sinds 2006 aan elke coalitie heeft deelgenomen. Naast de vijf coalitiefracties zijn er 11 fracties in de oppositie. Oorspronkelijk was de SP vertegenwoordigd in de raad, maar het raadslid dat namens SP in de raad zat is vanaf juli 2022 verdergegaan als de fractie Utrecht Solidair. Het raadslid dat namens de PVV een zetel bekleedde in de Utrechtse raad is vanaf oktober 2023 verdergegaan namens de nieuwe partij UtrechtNu!. Eind 2023 is een raadslid van de lijst van Student & Starter verder gegaan als de nieuwe fractie Horizon.
15 raadsvergaderingen, 183 raadsvoorstellen
Vanaf april 2023 t/m maart 2024 is de raad bijeengekomen voor 27 raadsinformatieavonden (met 48 bijeenkomsten), 72 commissievergaderingen en 15 raadsvergaderingen. Twee keer was er een extra ceremoniële raadsvergadering voor diverse benoemingen. In raadsinformatiebijeenkomsten krijgen raadsleden informatie van mensen en organisaties uit de stad, ambtenaren of collegeleden. Bij commissievergaderingen is er debat over onder andere brieven of voorstellen van het college. In de raadsvergaderingen neemt de gemeenteraad besluiten over raadsvoorstellen.
In de raadsperiode 2023/2024 zijn 183 raadsvoorstellen gedaan, waarvan vier initiatiefvoorstellen. Dat komt neer op 12,2 voorstellen per vergadering. Bij de raadsvoorstellen dienen leden eventueel moties in om een uitspraak van de raad te krijgen of een amendement om het ontwerp-besluit te wijzigen. Aan het eind van de vergadering stemt de raad over de moties, amendementen en het voorstel.
Wat is een raadsvoorstel?
Een raadsvoorstel stelt nieuw beleid voor of stelt voor het bestaande proces te veranderen. Een raadsvoorstel komt meestal van het college, maar kan ook van een raadslid of raadsleden komen (we noemen het dan een initiatiefvoorstel). De raad neemt voorstellen met of zonder moties of amendementen aan. Raadsleden besteden veel tijd aan het behandelen van de voorstellen. Ook bespreken ze vaak brieven van het college of zetten ze zelf een onderwerp op de agenda. Inwoners kunnen ook met een inwonersmotie een voorstel doen. Onder raadsvoorstel verstaan we ‘een beleidsrelevant voorstel ingediend door het college van burgemeester en wethouders, raadsleden of inwoners’.
Raadsjaar 2023/2024 levert 579 moties en 127 amendementen op
In het raadsjaar van april 2023 t/m maart 2024 zijn 579 moties ingediend. Dit zijn er meer dan de 353 moties in de voorafgaande raadsjaar. Bijna evenveel moties zijn verworpen of ingetrokken (49% is niet in stemming gebracht) als aangenomen of overgenomen (49%). Het komt regelmatig voor dat een collegelid toezegt om de strekking van een motie uit te gaan voeren. Raadsleden besluiten daarop vaak om de motie niet meer in stemming te brengen. Dit noemen we ingetrokken en overgenomen. Bijna een kwart van de moties (23%) is ingetrokken en overgenomen. Het aantal amendementen in periode 2023/2024 is 127. Hiervan zijn 71 (56%) verworpen en 45 (35%) aangenomen. Daarnaast zijn tien amendementen ingetrokken.
CDA diende meeste moties in, VVD meeste amendementen
In de periode 2023/2024 diende de fractie van het CDA de meeste moties in. Voor het tweede raadsjaar op rij heeft het CDA 95 moties (mede) ingediend. In de eerste raadsperiode van de nieuwe raad (2022/2023) was het de fractie van EenUtrecht die de meeste moties (mede) indiende. Het aantal ondertekenaars is in het tweede raadsjaar (673) wel bijna gehalveerd ten opzichte van het eerste raadsjaar (1.277). Tijdens raadsvergaderingen kunnen fracties een motie (uitspraak, wens, verzoek of oordeel) aan de raad voorleggen. Het college geeft advies over de ingediende moties. Over een motie stemt de raad altijd. Met een meerderheid van stemmen is de motie aangenomen. Zowel aangenomen als verworpen moties hebben betekenis. Meer dan de helft (61%) van de moties is ingediend door alleen oppositiefracties. Hiervan is 33% aan- of overgenomen. Van de moties waarbij een coalitiefractie (mede-)indiener is, is 75% aan- of overgenomen.
Naast moties kunnen fracties ook amendementen indienen. Een amendement is een voorstel tot wijziging van een ontwerpbesluit in een raadsvoorstel of initiatiefvoorstel. In de raadsperiode 2023/2024 is 127 keer een amendement ingediend. De fractie van de VVD diende de meeste amendementen (mede) in. De oppositie, zonder steun van een coalitiefractie, diende 104 amendementen in. Hiervan is 28% aangenomen. Fracties uit de coalitie dienden 23 amendementen (mede) in, hiervan is 70% aangenomen.
Meeste moties over wonen, meeste amendementen over mobiliteit
Wonen en volkshuisvesting is het onderwerp waar de meeste moties over gaan in de periode april 2023 t/m maart 2024. Deze moties gaan onder andere over de huisvesting van kwetsbare groepen, middenhuur of studentenhuisvesting. Andere veelvoorkomende onderwerpen zijn economische zaken en mobiliteit. Bij amendementen ging het ook vaak over mobiliteit. Daarnaast zien we de onderwerpen financiën en WMO en welzijn vaak terugkomen.