Ontwikkeling van bevolking

Samenvatting

Utrecht groeide vorig jaar met 2.361 inwoners naar een bevolkingsomvang van 376.735 op 1 januari 2025. De bevolking groeide minder hard dan daarvoor. In 2022 kwamen veel vluchtelingen uit Oekraïne naar Utrecht en in 2023 veel studenten vanwege herinvoering van de basisbeurs. In 2024 vestigden minder mensen zich in de stad.

In het kort

• Utrecht groeit naar bijna 377.000 inwoners
• Geboortecijfer blijft laag, sterftecijfer hoog
• Bijna evenveel vestigers als vertrekkers in 2024
• Veel immigratie uit India en EU
• Per jaar verhuist een op de zes Utrechters
• De stad als roltrap
• Ook andere steden groeiden in 2024 minder hard dan in 2023

Utrecht groeit door naar bijna 377.000 inwoners

Op 1 januari 2025 had Utrecht 376.735 inwoners. Utrecht groeide in 2024 met 2.361 inwoners. Dit is een historisch lage toename. Op de coronajaren 2020 en 2021 na groeide Utrecht deze eeuw elk jaar met minstens 4.000 inwoners. In de jaren 2022 en 2023 kwam de groei zelfs boven 6.000 inwoners per jaar uit.

Ontwikkeling van bevolking in 2024

De bevolkingsgroei van een stad bestaat uit natuurlijke aanwas (geboorte min sterfte) en een vestigingssaldo (vestiging min vertrek). In beide componenten zien we de laatste jaren een opvallende ontwikkeling.

Geboortecijfer blijft laag, sterftecijfer hoog

Het recente verloop van het geboortecijfer in Utrecht volgt de landelijke trend. In coronajaar 2021 was er een kortdurend geboortegolfje, maar daarna is het geboortecijfer hard gedaald. Sinds 2022 zijn in Utrecht circa 4.100 à 4.300 baby’s per jaar geboren. Dit is aanzienlijk minder dan in de vijftien jaren daarvoor, toen jaarlijks tussen 4.500 en 5.200 baby’s werden geboren. Dit is extra opmerkelijk, omdat de bevolkingsomvang nu groter is. Demografisch onderzoek toont een sterk verband tussen het hebben van een goede economische positie en de geboorte van het eerste kind. Mensen die geen vaste baan of onvoldoende inkomen hebben, stellen het krijgen van een kind uit. De economische situatie in combinatie met de huidige wooncrisis in Nederland kan een rol spelen in het relatief lage geboortecijfer van de afgelopen drie jaren.

Met een groeiende en vergrijzende bevolking neemt het aantal overledenen jaarlijks toe. Het sterftecijfer maakte een sprong in 2020, aan het begin van de coronapandemie. De afgelopen jaren bleef de sterfte op dit hogere niveau. Dit geldt zowel voor Nederland als voor Utrecht. In Utrecht ligt het sterftecijfer de laatste vijf jaren redelijk stabiel rond 2.100 overledenen per jaar. In de periode 2005-2019 schommelde het aantal overleden Utrechters tussen 1.800 en 1.930 per jaar.

Het lage geboortecijfer gecombineerd met het aanhoudend hoge sterftecijfer gaf Utrecht in 2024 een natuurlijke aanwas van 2.237 personen. Dit is iets meer dan in 2023, maar aanzienlijk minder dan in 2021 en daarvoor. Ten opzichte van andere grote steden heeft Utrecht nog wel de grootste natuurlijke aanwas per 1.000 inwoners, gevolgd door Almere. Dit zijn beide steden met een relatief jonge bevolking. Landelijk gezien is al enkele jaren sprake van een negatieve natuurlijke aanwas: er overlijden meer mensen in Nederland dan er geboren worden.

Bijna evenveel vestigers als vertrekkers in 2024

Naast natuurlijke aanwas verandert de bevolkingsomvang door het verschil tussen vestiging in en vertrek uit de stad. Dit vestigingssaldo fluctueert de laatste jaren enorm. Tijdens de coronajaren 2020 en 2021 had Utrecht voor het eerst deze eeuw te maken met een vertrekoverschot: het aantal mensen dat de stad verliet was toen groter dan het aantal dat zich in Utrecht vestigde. Dit had onder meer te maken met internationale reisbeperkingen, waardoor minder mensen vanuit het buitenland naar Nederland kwamen. In 2022 en 2023 groeide Utrecht juist hard door een groot vestigingsoverschot. In 2022 kwam dit onder meer door een groot aantal vluchtelingen die vanwege de oorlog in Oekraïne naar Nederland kwamen. In 2023 kregen universiteitssteden er relatief veel mensen bij vanuit andere Nederlandse gemeenten, waarschijnlijk als gevolg van de herinvoering van de basisbeurs voor studenten.

In 2024 had Utrecht een vestigingssaldo van bijna nul: ruim 30.000 mensen verhuisden naar Utrecht, terwijl evenveel mensen de stad verlieten. Ten opzichte van 2023 verhuisden aanzienlijk minder mensen naar Utrecht, zowel vanuit het buitenland (1.300 minder) als vanuit de rest van Nederland (2.900 minder). Dit houdt ook verband met de afgenomen oplevering van nieuwbouwwoningen. In de laatste twee jaren groeide de woningvoorraad met 1.600 à 1.700 woningen per jaar, terwijl de toename in de vijf jaren daarvoor tegen de 3.000 woningen per jaar bedroeg.

Veel immigratie uit India en EU

In 2024 vestigden ruim 8.000 immigranten zich vanuit het buitenland in Utrecht. Net als voorgaande jaren komen veel immigranten met de Indiase nationaliteit naar Utrecht (in 2024 bijna 500 personen). Uit onderzoek van het CBS blijkt dat immigranten uit India ook langer in Nederland blijven wonen. Daarnaast ontvangt Utrecht veel immigranten met de Italiaanse, Spaanse of Duitse nationaliteit (in 2024 elk tussen 380 en 480 personen). Dit zijn grotendeels kenniswerkers en studenten. Asielmigratie is een veel kleiner onderdeel van de migratiestroom dan arbeids- en studiemigratie.

Sinds de oorlog in Oekraïne, die eind februari 2022 begon, komen ook veel Oekraïense vluchtelingen naar Utrecht. In 2022 vestigden ongeveer 1.800 migranten met de Oekraïense nationaliteit zich in Utrecht (met een registratie in de BRP). De meerderheid van hen was rechtstreeks afkomstig uit Oekraïne (84%), de rest via een andere gemeente in Nederland (13%) of ander land (3%). In 2023 en 2024 liep de instroom terug tot respectievelijk 530 en 420 Oekraïense vestigers in de stad. Een deel van de Oekraïners is ook weer uit Utrecht vertrokken. Sinds 2022 verhuizen jaarlijks 350 tot 400 Oekraïners uit Utrecht, waarvan circa 60% naar een andere gemeente in Nederland.

Per jaar verhuist een op de zes Utrechters

In 2024 verhuisden in totaal 58.000 Utrechters, dat is een op de zes inwoners. Hiervan verhuisde bijna de helft binnen de stad (48%), de andere helft naar een andere gemeente in Nederland (43%) of naar het buitenland (9%). Van de 25.000 Utrechters die naar een andere gemeente in Nederland verhuisden, gingen er bijna 2.500 naar Amsterdam, al jaren de populairste bestemming. Daarna volgen de regiogemeenten Nieuwegein, Zeist en Stichtse Vecht, die vorig jaar elk 1.000 tot 1.400 mensen uit Utrecht ontvingen.

Het dashboard verhuisbewegingen van het CBS geeft voor alle gemeenten in Nederland een uitgebreid beeld van de verhuisstromen. Welke groepen trekken uit Utrecht? Welke groepen verhuizen binnen de stad en naar welke wijk? Wie verhuist binnen zijn of haar eigen wijk? En waar komen de mensen vandaan die in Utrecht komen wonen?

De stad als roltrap

Een grote studentenstad als Utrecht fungeert als maatschappelijke ladder voor jongvolwassenen. Jongeren trekken massaal naar de grote stad voor opleiding en werk. Na de eerste stappen in hun carrière verbetert hun inkomenspositie, gaan ze samenwonen en verhuizen velen – vaak in het kader van gezinsvorming – naar een ruimere woning in de regio of in de stad zelf. Dit fenomeen wordt in de literatuur aangeduid als de sociale lift of roltrapfunctie van de stad. Het mechanisme zien we duidelijk terug in de cijfers over binnenlandse vestiging en vertrek. Van de ruim 22.000 mensen die in 2024 vanuit elders in Nederland naar Utrecht verhuisden is driekwart in de leeftijd van 18-34 jaar (veelal studenten en starters op de arbeidsmarkt). Utrechters die de stad verlaten zijn gemiddeld iets ouder: velen van hen zijn eind twintig of dertiger. 

Ook andere steden groeiden in 2024 minder hard dan in 2023

Sinds de bouw van Leidsche Rijn groeit Utrecht uitzonderlijk hard. Utrecht groeide deze eeuw harder dan de andere G4-steden (in verhouding tot de bevolkingsomvang). Amsterdam maakte in 2022 een sprong in bevolkingsomvang vanwege de samenvoeging van Weesp bij de stad. Sinds 2016 groeit Almere het snelst van de grote steden in Nederland.

Alle grote steden groeiden in 2024 minder hard dan in 2023. Van de tien grootste gemeenten groeide Almere in 2024 het sterkst (+1,4%), gevolgd door Eindhoven (+1,1%) en Nijmegen (+1,0%). Utrecht groeide in 2024 met 0,6%, dat is vergelijkbaar met het landelijke groeipercentage, maar meer dan de andere G4-steden.