Openbaar vervoer

Samenvatting

Het aantal treinreizigers en U-OV gebruikers neemt sinds corona weer toe, maar is nog niet op het oude niveau. Het gebruik van openbaar vervoer door Utrechters naar de binnenstad laat enig herstel zien na de dip door corona. Utrechters zijn tegelijkertijd minder tevreden over de bus- en trambereikbaarheid van de binnenstad en de ov-bereikbaarheid van de eigen buurt. 

In het kort

• Busgebruik naar binnenstad nog niet op oude niveau
• Treingebruik van inwoners naar binnenstad gelijk gebleven, tramgebruik neemt licht toe 
• Licht herstel ov-gebruik naar binnenstad
• Minder tevredenheid over bereikbaarheid binnenstad per bus en tram
• Ook afname tevredenheid ov-bereikbaarheid eigen buurt
• Aantal in- en uitstappende treinreizigers verder toegenomen na corona
• Reizigersaantallen U-OV hoger dan in 2020-2022

Busgebruik naar binnenstad nog niet op oude niveau

14% van de Utrechters pakt meestal de bus om naar de binnenstad te gaan. Dat is iets minder dan voor corona (16% in 2019). Vooral inwoners van Vleuten-De Meern en Leidsche Rijn maken minder gebruik van de bus. Waar voor corona nog respectievelijk 32% en 23% van de wijkbewoners gebruik maakte van de bus om naar de binnenstad te gaan, was dat in 2023 nog 24% en 17%. Van alle wijken kiezen inwoners van Overvecht (31%) het vaakst voor de bus als vervoermiddel naar de binnenstad. In vergelijking met 2019 doen zij dat onverminderd vaak.

Treingebruik van inwoners naar binnenstad gelijk gebleven, tramgebruik neemt licht toe 

Net zoals voorgaande jaren pakt 5% van de Utrechters de trein als zij de binnenstad bezoeken, vooral inwoners van Vleuten-De Meern (21%) en Leidsche Rijn (16%). Het tramgebruik naar de binnenstad nam ten opzichte van 2019 licht toe. De Uithoflijn rijdt sinds eind 2019 en we zien dat ook inwoners van Oost (2%) de tram nemen naar de binnenstad. Zuidwest (10%) blijft de wijk waar de meeste inwoners de tram nemen voor een bezoek aan de binnenstad. 

Licht herstel ov-gebruik naar binnenstad

Landelijk zien we dat er meer wordt ingecheckt in het openbaar vervoer dan in 2022, maar dat het nog achterblijft op de cijfers van voor corona. Tijdens de coronapandemie nam het Utrechtse ov-gebruik voor een bezoek aan de binnenstad af (van 22% in 2019 naar 18% in 2021). In 2023 zien we herstel, hoewel we ook in Utrecht nog niet het niveau van 2019 hebben bereikt; een op de vijf Utrechters (21%) gaat meestal met het openbaar vervoer naar de binnenstad. Het herstel van het ov-gebruik naar de binnenstad blijft vooral achter in de wijken Leidsche Rijn (43% in 2019, 33% in 2023) en Vleuten-De Meern (60% in 2019, 47% in 2023). Verder zien we dat, op jongere Utrechters na, inwoners van alle leeftijden minder gebruik maken van het ov dan in 2019. Over het algemeen geldt dat te voet naar de binnenstad gaan, ten koste van het ov en de fiets, aan populariteit heeft gewonnen.

Minder tevredenheid over bereikbaarheid binnenstad per bus en tram

Een op de tien Utrechters (10%) is ontevreden over de bereikbaarheid van de binnenstad per bus. In 2019 was dat nog 7%. Het aandeel dat hierover tevreden is neemt af van 80% in 2019 naar 75% in 2023. In het merendeel van de wijken is de tevredenheid over de bereikbaarheid van de binnenstad met de bus afgenomen sinds 2019, maar in Zuid, Noordwest en Zuidwest is de afname het grootst (afname van ongeveer 10 procentpunt). 

Ook de tevredenheid over de bereikbaarheid van de binnenstad per tram is afgenomen; 42% van de Utrechters is hierover tevreden ten opzichte van 50% in 2019. In Zuidwest, waar het gebruik van de tram het hoogst is, neemt die tevredenheid af van 75% naar 68%. Alleen in Oost nam de tevredenheid toe (van 30% naar 41%). De toegenomen tevredenheid in deze wijk is mogelijk te danken aan de Uithoflijn (tramlijn) die wordt gebruikt als alternatief voor de vaak drukke bussen richting Utrecht Science Park. 

Ook afname tevredenheid ov-bereikbaarheid eigen buurt 

Was in 2021 83% van de Utrechters tevreden over de ov-bereikbaarheid van hun eigen buurt, in 2023 is dat 79%. Het meest tevreden zijn inwoners van Zuidwest en Binnenstad (beide 86%); in West (75%) is de tevredenheid hierover het laagst. In het oog springt Zuid waar de ontevredenheid over de bereikbaarheid van de eigen buurt per openbaar vervoer toenam van 4% in 2021 naar 11% in 2023. Mogelijk ligt de oorzaak van deze toename in ontevredenheid bij uitval van lijn 1 en lijn 8 die in 2023 bovengemiddeld was.

Aantal in- en uitstappende treinreizigers verder toegenomen na corona 

In 2022 telde Utrecht op werkdagen gemiddeld 171.900 in- en uitstappende treinreizigers. Dat is bijna twee derde meer dan in 2020 en 2021, toen er per werkdag gemiddeld 105.000 in- en uitstappers waren. Ten opzichte van 2019, is het aantal treinreizigers in 2022 30% lager. Hoewel het aantal treinreizigers het laatste jaar sterker groeide dan voorgaande jaren, is het aantal treinreizigers van voor corona nog niet bereikt.

Elke werkdag reisden gemiddeld ruim 144.300 reizigers via Utrecht Centraal. Dat is 67% meer dan in 2021, maar 30% minder dan in 2019. De andere treinstations in Utrecht waren op werkdagen samen goed voor ongeveer 27.600 reizigers. Dat zijn bijna 9.000 reizigers meer dan in 2021 (+48%), maar in vergelijking met 2019 zijn het 10.000 reizigers minder (-27%).  

Reizigersaantallen U-OV hoger dan in 2020-2022

Het gebruik van U-OV (bus en tram) op doordeweekse dagen is in 2023 met 10% toegenomen vergeleken met 2022. In totaal waren er 5.200.459 instappers. Als gevolg van stakingen in januari t/m maart, was het gebruik op meerdere dagen minder dan gebruikelijk. In een gemiddelde werkweek telt U-OV bijna 100.000 instappers. Dit komt neer op bijna 20.000 instappers per werkdag. Vergeleken met 2019 (voor corona) is het aantal U-OV reizigers op werkdagen ongeveer een vijfde lager.