Cultuurdeelname
Samenvatting
De bezoekersaantallen van musea zijn weer op het niveau van 2019 (voor de uitbraak van het coronavirus). Ook bij TivoliVredenburg en de Stadsschouwburg zien we herstel van de bezoekersaantallen. Dit zien we ook terug in de cultuurdeelname van Utrechters. 80% van de Utrechters neemt in 2023 deel aan cultuur, een hoger aandeel dan in 2021 en vergelijkbaar met 2019.
In het kort
- Meer bezoekers voor musea dan in 2019
- TivoliVredenburg en Stadsschouwburg: herstel bezoekersaantallen
- Meer bezoekers Domkerk en DOMunder, bezoek Domtoren nog niet op niveau van 2019
- Cultuurdeelname hoger dan in 2021 en weer op niveau van 2019
- Niet iedereen neemt even vaak deel aan cultuur
- Toename cultuurdeelname breed zichtbaar in de samenleving
| 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|
| % cultuurdeelname Utrechtse bevolking* | 89 | - | 74 | - | 89 |
| aantal bezoekers musea** | 1.469.000 | 571.000 | 492.000 | 1.217.000 | 1.613.000 |
| aantal bezoekers Stadsschouwburg | 217.000 | 68.000 | 49.000 | 148.000 | 207.000 |
| aantal concertbezoekers TivoliVredenburg*** | 977.000 | 241.000 | 168.000 | 747.000 | 984.000 |
| gemiddeld aantal bezoekers Culturele Zondagen**** | 20.000 | 1.300 | 250 | 4.700 | 7.400 |
* Cultuurdeelname: bezoek aan een of meer culturele activiteiten (bijvoorbeeld film, museum, festival, cultureel evenement) in de afgelopen 12 maanden.
** Utrechtse musea aangesloten bij de Museumvereniging: Catharijneconvent, Centraal Museum (inclusief Nijntje Museum en Rietveld Schröderhuis), Museum Speelklok, Spoorwegmuseum, Universiteitsmuseum, Sonnenborgh, Nationaal Volksbuurtmuseum en Kasteel de Haar (inclusief parkbezoek). Het Universiteitsmuseum was vanaf maart 2020 tot september 2023 dicht vanwege een verbouwing. Cijfers zijn afgerond op duizendtallen. Het gaat alleen om fysieke bezoeken aan een museum. Bezoekersaantallen voor musea uit 2022 en 2023 zijn inclusief zakelijke bezoeken. In voorgaande jaren zijn niet alle zakelijke bezoekers meegeteld.
*** Exclusief online bezoekers.
**** Vanwege de coronamaatregelen heeft zowel in 2020 als in 2021 één fysiek evenement plaatsgevonden. Online edities CZ @Home zijn niet meegeteld.
Bron: Inwonersenquête, gemeente Utrecht; Musea Utrecht; Utrecht Toeristische Barometer, Utrecht Marketing
Meer bezoekers voor musea dan in 2019
In 2023 trekken Utrechtse musea (aangesloten bij de Museumvereniging) een recordaantal van 1.613.000 bezoekers. Dat zijn bijna 400.000 bezoekers meer dan in 2022. Het verschil met de coronajaren 2020 en 2021 is groot, omdat musea die jaren beperkt open waren vanwege de coronamaatregelen. Vergeleken met het jaar voor de uitbraak van het coronavirus (2019) zien we dat het aantal bezoekers in 2023 hoger is (+10%). Er is in Utrecht dus sprake van herstel na de coronaperiode. Ook landelijk is sprake van herstel voor de culturele sector: Nederlanders met een Museumkaart legden in 2023 een recordaantal museumbezoeken af.
In 2023 vonden drie Culturele Zondagen plaats met gemiddeld 7.400 bezoekers. Dat zijn minder evenementen dan in 2022 (6 evenementen met gemiddeld 4.700 bezoekers). Tijdens de coronajaren vonden nauwelijks evenementen plaats. De gemeente Utrecht heeft besloten meer evenementen lokaal te programmeren in wijken waar de cultuurparticipatie relatief laag is. Ook is het programma van Culturele Zondagen voor heel specifieke doelgroepen.
TivoliVredenburg en Stadsschouwburg: herstel bezoekersaantallen
Het aantal concertbezoekers aan TivoliVredenburg is weer op het niveau van 2019 (voor de uitbraak van het coronavirus). Vergeleken met 2022 is dit aantal flink toegenomen (met 32%). Ook de Stadsschouwburg verwelkomt in 2023 een stuk meer bezoekers dan in 2022. Het gaat om een verschil van bijna 60.000 bezoekers (+40%). Vergeleken met 2019 is dit aantal in 2023 wat lager. Het gaat om een verschil van 10.000 bezoekers.
Theatercafé Het Gegeven Paard en Kitchen Bar Danel konden in 2023 rekenen op 290.000 bezoekers. Dit aantal is lager dan in 2019 en 2022. Een deel van deze mensen is ook concertbezoeker. Zij gaan voor of na hun bezoek aan het café naar een concert.
Meer bezoekers Domkerk en DOMunder, bezoek Domtoren nog niet op niveau van 2019
In 2023 kwamen meer bezoekers naar de Domkerk (411.000) vergeleken met 2022 (323.000). Het aantal bezoekers is ook hoger dan in 2019 (356.000). Door de langdurige werkzaamheden aan de Domtoren is het aantal bezoekers ongeveer gelijk aan 2022 en lager dan in 2019. In 2023 beklommen 56.000 mensen de Domtoren en in 2019 69.000 mensen. Bij DOMunder zien we juist dat dat de bezoekersaantallen hoger zijn (42.000) dan vorig jaar (29.000) en ook hoger dan voor de uitbraak van het coronavirus (38.000 in 2019).
Cultuurdeelname hoger dan in 2021 en weer op niveau van 2019
De toename van het aantal bezoekers zien we terug in de cultuurdeelname van Utrechters. 89% neemt in 2023 deel aan cultuur. Dit betekent dat zij bijvoorbeeld een film, concert, museum of festival bezochten. Dit aandeel is hoger dan 2021 (74%) en vergelijkbaar met 2019 (89%). Ook dit kunnen we verklaren door de coronapandemie: musea en andere vormen van cultuur waren in 2021 (een deel van het jaar) gesloten. Aan alle vormen van cultuur is de deelname in 2023 hoger dan in 2021. We zien dus herstel na de coronapandemie.
Als we kijken naar de verschillende vormen van cultuur tussen 2023 en 2019 dan zien we het volgende: het bezoek aan concerten van klassieke muziek, toneel of dans en aan film is wat lager dan in 2019. De categorie overige muzieksoorten is juist meer bezocht.
Niet iedereen neemt even vaak deel aan cultuur
In Utrecht zien we verschillen in cultuurdeelname tussen inwoners van verschillende wijken, leeftijden en opleidingen. Inwoners van West, Noordoost, Oost en Binnenstad nemen vaker dan gemiddeld in Utrecht deel aan cultuur. In Noordwest, Overvecht en Zuidwest is dit aandeel juist lager dan gemiddeld in de stad. Hoe ouder inwoners zijn, hoe minder cultuur zij bezoeken. 96% van de jonge inwoners (tussen 18 en 30 jaar) bezoekt cultuur. Dit geldt voor 73% van de 65-plussers.
We zien ook verschillen bij opleiding en kunnen leven van het inkomen. Hbo/wo-opgeleiden nemen bovengemiddeld vaak deel van cultuur (96%). Bij Utrechters met een havo/vwo/mbo-opleiding is dit 86% en bij inwoners zonder opleiding of met primair onderwijs/vmbo is dit 60%. Utrechters die (zeer) goed kunnen leven van hun inkomen nemen vaker deel aan cultuur (94%). Voor Utrechters die precies van het inkomen kunnen leven zit de deelname op 83% en van degenen die hier (zeer) slecht van kunnen leven op 73%.
Toename cultuurdeelname breed zichtbaar in de samenleving
Als we kijken naar verschillende ‘groepen’ in de stad zien we duidelijk dat cultuurdeelname weer op het niveau van 2019 zit. Er is dus sprake van herstel na de uitbraak van het coronavirus. Dit geldt voor alle wijken, opleidingen, leeftijdsgroepen en onafhankelijk van hoe goed men kan leven van hun inkomen. In alle gevallen is de deelname hoger dan tijdens de pandemie in 2021 en op hetzelfde niveau als in 2019.