Bevolking & bestuur

Utrecht groeit in 2023 met 6.390 inwoners, de sterkste groei sinds 2009. Op 1 januari 2024 telt Utrecht daarmee 374.374 inwoners. De laatste jaren wordt de groei steeds meer bepaald door het buitenlands vestigingsoverschot (en minder door het geboorteoverschot). Dit zijn grotendeels kenniswerkers, andere arbeidsmigranten en buitenlandse studenten. Volgens de laatste bevolkingsprognose passeert Utrecht in 2029 de grens van 400.000 inwoners. In 2040 zijn er naar verwachting zo’n 470.000 Utrechters. De groei vindt door verdichting plaats in alle wijken van de stad. De grootste groei is in Zuidwest (ontwikkeling Merwedekanaalzone).

Twee op de vijf Utrechters hebben een buitenlandse herkomst. Daaronder zijn ook 2.738 statushouders. Er wonen 171 verschillende nationaliteiten in de stad. De afgelopen twee jaar zijn bijna 1.500 Oekraïners in Utrecht ingeschreven.

Ruim drie kwart (77%) van de Utrechters is trots op de stad Utrecht. 65-plussers (68%) zijn minder vaak trots dan 18 t/m 29-jarigen. Ook heeft Utrecht als gemeente een sterke reputatie onder Nederlanders, blijkt uit het Steden & Streken Merkonderzoek. Afgelopen jaar is Utrecht een plek gestegen op deze ranglijst en neemt daarmee de eerste plaats in.

Het vertrouwen van Nederlanders in de overheid staat al jaren onder druk. Zo ook in Utrecht. Met de kanttekening dat het vertrouwen, hoewel dalend en laag, in Utrecht hoger is dan gemiddeld in Nederland. Het vertrouwen in de landelijke overheid (38%) is lager dan in de lokale overheid (53%).

De mate van vertrouwen hangt samen met leeftijd (hoe ouder, hoe minder vertrouwen), rondkomen (hoe slechter iemand kan rondkomen hoe minder vertrouwen) en opleiding (mensen met geen, primair of vmbo-diploma hebben minder vertrouwen dan mensen met hbo- of wo-opleiding). Daarnaast verschilt het vertrouwen per wijk, waarbij het lage vertrouwen in Vleuten-De Meern opvalt.

Zowel het vertrouwen van Utrechters in anderen als in instituties is in Utrecht het hoogste van Nederland blijkt uit cijfers van het CBS. Het aandeel dat vindt dat de meeste mensen te vertrouwen zijn, is in acht jaar gestegen van 67% naar 79%, een trend die ook landelijk zichtbaar is (58%-66%). Het vertrouwen in instituties steeg tot 2020 (79%), maar daalt in de twee jaar daarna sterk naar 71% (Nederland naar 61%).

Een op de zes Utrechters (17%) is naar eigen zeggen op een of andere manier betrokken bij het maken van beleid en plannen van de gemeente (bijvoorbeeld een vragenlijst van de gemeente invullen, een bijeenkomst van de gemeente bijwonen of zelf een idee inbrengen). Waar ongeveer de helft van betrokken inwoners vindt dat de gemeente open staat voor de inbreng van inwoners, vindt slechts een kwart dat de gemeente duidelijk maakt wat er met de inbreng van inwoners gebeurt. De laatste jaren is bij elke verkiezing de opkomst in Utrecht hoger dan landelijk. Bij de Tweede Kamerverkiezing eind 2023 ging in alle wijken een meerderheid van de stemgerechtigden naar de stembus.

Over de afgelopen jaren is een stijging in het aantal contactmomenten tussen inwoners en de gemeente te zien. Daarnaast is ook het aantal klachten dat bij de gemeente is ingediend gestegen met 38% naar 2.388. Het aandeel gegronde klachten is gedaald naar 44%. Er zijn 1.041 Woo-verzoeken ingediend. Vanwege de omvang lukt het ook in Utrecht steeds minder om deze verzoeken binnen het wettelijk termijn af te handelen.