3. De jaarwisseling in het algemeen
In dit hoofdstuk beschrijven we wat de ervaringen zijn van inwoners met de jaarwisseling en wat ze ervan vinden ten opzichte van voorgaande jaren. We vroegen inwoners ook of ze op de hoogte waren van ‘de nieuwe traditie’, waaronder het verbod op het afsteken van vuurwerk in de stad en de activiteiten die georganiseerd werden.
3.1 Driekwart respondenten was tijdens jaarwisseling in Utrecht
Aan de respondenten is gevraagd of zij de afgelopen jaarwisseling (de jaarwisseling van 31 december 2024 op 1 januari 2025) in Utrecht waren. Het merendeel (76%) van respondenten heeft de jaarwisseling in Utrecht doorgebracht en 4% was een gedeelte van de jaarwisseling in Utrecht. Van de groep die in Utrecht was, zegt 67% (deels) thuis te zijn geweest en 35% (deels) bij buren, vrienden of familie. Ongeveer 7% is ‘op stap’ gegaan: 4% heeft (een deel van) de jaarwisseling in een uitgaansgelegenheid doorgebracht en 3% woonde een evenement bij.
Als we kijken naar de verschillende leeftijdsgroepen, dan zien we dat naarmate respondenten ouder zijn, de jaarwisseling vaker thuis doorgebracht wordt. Zo zegt 69% van de groep 65-plus de jaarwisseling thuis doorgebracht te hebben, tegenover 35% van de 16-24 jarigen. Respondenten onder de 35 jaar (en dan met name de groep 16-24 jaar) verblijven vaker bij vrienden of familie, in een uitgaansgelegenheid of bij georganiseerde nieuwjaarsviering dan respondenten ouder dan 35 jaar.
Figuur 1: Kunt u aangeven wat op u van toepassing is? Tijdens de afgelopen jaarwisseling (2024/2025) was ik… Meerdere antwoorden mogelijk.
3.2 Kennis over nieuwe traditie: 90% wist van afsteekverbod
Voordat respondenten werd gevraagd naar hun kennis over de nieuwe traditie van de jaarwisseling, kregen ze eerst de volgende informatie.
“Begin vorig jaar heeft een burgerberaad van ongeveer 80 Utrechters zich gebogen over de vraag: hoe willen we dat de jaarwisseling verloopt in de stad Utrecht vanaf 2024/2025 en daarna? De adviezen van het burgerberaad zijn aangeboden aan de gemeenteraad en deze heeft alle adviezen overgenomen. Daarna heeft de gemeente de adviezen uitgewerkt tot een nieuwe Utrechtse traditie voor de jaarwisseling. Afgelopen jaarwisseling heeft u hier voor het eerst kennis mee kunnen maken.”
Na deze inleiding is aan de respondenten gevraagd in hoeverre zij op de hoogte waren van deze nieuwe traditie en of ze bekend waren met het afsteekverbod en de activiteiten die de gemeente Utrecht heeft georganiseerd. Negen op de tien respondenten (91%) zeggen dat ze bekend waren met het afsteekverbod. Ongeveer de helft (52%) wist van het gezamenlijke aftelmoment op het Jaarbeursplein en eveneens de helft (51%) wist van de lichtroute. Een vijfde (21%) wist van het extra budget dat inwoners konden aanvragen om met/voor de straat of buurt iets te organiseren. Het minst bekend was het game event (11%).
Figuur 2: We zijn benieuwd in hoeverre u van de nieuwe traditie op de hoogte was. Hieronder vindt u de initiatieven die hier onderdeel van zijn. Wist u van…
Als we de data uitsplitsen naar leeftijdsgroepen, blijkt dat hoe ouder de respondent, hoe beter iemand op de hoogte was van de nieuwe oud & nieuw traditie. Vooral de 55+’ers zijn meer op de hoogte dan andere leeftijdsgroepen. Als het gaat om kennis van de georganiseerde activiteiten en van bUUUrtje zien we een verschil tussen respondenten jonger dan 35 jaar en respondenten ouder dan 35 jaar. Zo is de groep ouder dan 35 jaar vaker bekend met de lichtroute en bUUUrtje, dan de groep jonger dan 35 jaar. Wat betreft de bekendheid met het gezamenlijk aftelmoment en het game event is het verschil in leeftijden minder duidelijk. De kennis over het afsteekverbod is niet gerelateerd aan leeftijd; de bekendheid van het verbod is in alle leeftijdsgroepen vrij hoog.
We hebben ook gekeken naar verschillen tussen wijken. De bekendheid met de lichtroute is het laagst bij respondenten uit de wijk Overvecht en de bekendheid met het aftelmoment is het hoogst bij respondenten uit West. De bekendheid met het afsteekverbod tenslotte scoort in alle wijken vrij hoog. Het hoogst is die bekendheid in de wijk Binnenstad (94%) en het laagst in Leidsche Rijn (88%) en Vleuten-De Meern (88%).
3.3 Social media belangrijkste informatiebron bij bekendmaken nieuwe traditie
De gemeente heeft met de campagne ‘Oud en vanaf nu’ geprobeerd inwoners te informeren over de nieuwe traditie van de jaarwisseling. In de algemene vragenlijst hebben we gevraagd of en zo ja, via welk kanaal de respondenten hierover gehoord, gelezen of gezien hebben.
Drie op de tien respondenten (31%) verkregen via social media informatie over de nieuwe traditie van de jaarwisseling. Ongeveer twee op de tien (19%) zagen posters of flyers over de nieuwe traditie. Een kleiner deel las hierover in huis-aan-huisbladen/krant (13%), in de nieuwsbrief (11%) en/of op de website (9%) van de gemeente.
Ongeveer drie op de tien respondenten (29%) hebben niets gehoord, gelezen of gezien van de campagne.
Figuur 3: De gemeente heeft Utrechters geïnformeerd over de nieuwe traditie van de jaarwisseling met de campagne ‘Oud en vanaf nu’. Op welke manier heeft u over deze nieuwe traditie gehoord, gelezen of iets gezien? Meerdere antwoorden mogelijk.
Als we kijken naar de verschillende leeftijdsgroepen, constateren we niets verrassends. Oudere respondenten (65+) hebben vaker dan de andere leeftijdsgroepen informatie over de nieuwe jaarwisseling opgedaan via traditionele kanalen zoals kranten/huis-aan-huisbladen (28% versus 13% gemiddeld) en de nieuwsbrief van de gemeente (20% versus 11% gemiddeld) en veel minder vaak via social media (22% versus 31% gemiddeld). Verder hebben respondenten jonger dan 35 jaar vaker niets vernomen over de nieuwe traditie van de jaarwisseling (37% heeft niets vernomen) dan 35-plussers (26%).