Primair onderwijs
Samenvatting
Het aantal Utrechtse leerlingen in het primair onderwijs neemt sinds 2018 langzaam af. Ook het aantal voltijdsbanen voor leraren ligt in 2023 iets lager dan dat in 2018. Ruim drie op de vijf kinderen gaat graag naar school en ouders zijn in 2023 vaker tevreden over het basisonderwijs dan in 2021. Onderwijssegregatie op basis van inkomen is groter dan die op basis van opleiding en herkomst.
In het kort
- Aantal Utrechtse leerlingen in het primair onderwijs neemt langzaam af
- Ruim drie op de vijf kinderen gaat graag naar school
- De meeste kinderen in groep 8 scoren voldoende op taal-, lees- en rekenvaardigheid
- Onderwijssegregatie naar inkomen is het grootst
| 2019/2020 | 2020/2021 | 2021/2022 | 2022/2023 | 2023/2024 | 2024/2025 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| aantal Utrechtse leerlingen in primair onderwijs | 31.075 | 30.971 | 30.515 | 30.294 | 30.219 | 30.146 |
| waarvan basisonderwijs (bo) | 29.551 | 29.380 | 28.924 | 28.683 | 28.589 | 28.550 |
| waarvan speciaal basisonderwijs (sbo) | 636 | 640 | 597 | 572 | 549 | 490 |
| waarvan speciaal onderwijs (so) | 555 | 600 | 619 | 663 | 703 | 708 |
| waarvan voortgezet speciaal onderwijs (vso) | 333 | 351 | 375 | 376 | 378 | 398 |
| aantal voltijdsbanen voor leraren (fte) in Utrechts basisonderwijs* | 1.681 | 1.621 | 1.687 | 1.683 | 1.654 | - |
| % leerlingen met referentieniveau 1F of hoger voor taalvaardigheid** | - | 96 | 98 | 98 | 96 | - |
| % leerlingen met referentieniveau 1F of hoger voor leesvaardigheid** | - | 98 | 98 | 98 | 100 | - |
| % leerlingen met referentieniveau 1F of hoger voor rekenvaardigheid** | - | 92 | 94 | 94 | 94 | - |
| % leerlingen dat (heel) vaak graag naar school gaat*** | 68 | - | 65 | - | 63 | - |
| % ouders dat (zeer) tevreden is met het basisonderwijs in de buurt**** | 79 | - | 75 | - | 81 | - |
** Betreft het aantal leerlingen zonder ontheffing voor de eindtoets, met een hoofdinschrijving in het basisonderwijs of speciaal basisonderwijs. 1F is het fundamentele niveau voor taal-, lees- en/of rekenvaardigheid dat zo veel mogelijk leerlingen aan het eind van de basisschool moeten beheersen. Cijfers voor schooljaar 2019/2020 zijn niet beschikbaar. Scholen hebben dat jaar door coronamaatregelen geen toetsen afgenomen.
*** De tevredenheid wordt gemeten o.b.v. het aantal leerlingen in groep 7 & 8 dat een oordeel geeft (nooit, soms, vaak, heel vaak).
**** De tevredenheid wordt gemeten o.b.v. het aantal inwoners met kinderen tot 18 jaar dat een oordeel geeft (tevreden, ontevreden, neutraal).
Bron: DUO (aantallen leerlingen); Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap - functiemix; Jeugdmonitor Utrecht; Inwonersenquête, gemeente Utrecht
In 2024 is geen gemeentelijke Inwonersenquête afgenomen. Deze enquête houden we elke twee jaar. In 2026 zijn nieuwe cijfers over 2025 beschikbaar.
Aantal Utrechtse leerlingen in het primair onderwijs neemt langzaam af
Binnen het primair onderwijs gaan 30.146 Utrechtse leerlingen in Utrecht naar school (2024/2025). Dat aantal neemt licht af sinds schooljaar 2018/2019 (31.137 Utrechtse leerlingen). In zes jaar tijd gaan er 3% minder Utrechtse leerlingen naar het primair onderwijs. Het aantal voltijdsbanen voor leraren in het basisonderwijs was in 2023 (1.654 fte) 1,5% lager dan dat in 2018 (1.680 fte). Onderzoek in opdracht van het ministerie van OCW laat zien dat er in Utrecht een lerarentekort van 9,3% is in het primair onderwijs. De omvang van het aantal leerlingen volgt de demografische ontwikkeling in de stad. In 2015 piekte het aantal 4-jarige Utrechters. Op deze leeftijd starten kinderen doorgaans in het primair onderwijs. In 2025 zien we voor het eerst in tien jaar weer een stijging van het aantal 4-jarige Utrechters. De verwachting is dan ook dat de leerlingaantallen in het primair onderwijs weer zullen stijgen vanaf 2029/2030. Informatie over onderwijshuisvesting en de prognose van leerlingaantallen is te vinden op de pagina onderwijsbeleid van de gemeente Utrecht.
Ruim drie op de vijf kinderen gaat graag naar school
In 2023 gingen ruim drie op de vijf Utrechtse kinderen in groep 7 en 8 graag naar de basisschool (63%). Dat is een afname ten opzichte van 2017 (72%). 83% van de kinderen in groep 7 en 8 vindt dat ze het (heel) goed doen op school (2023). Landelijk is sinds 2013 sprake van een dalende trend in de schoolwaardering. Schoolwaardering neemt af naarmate leerlingen ouder zijn en komt vaker voor bij kinderen die niet met beide ouders in één huis wonen. Ouders zijn in 2023 vaker (zeer) tevreden over het basisonderwijs in de buurt (81%) dan in 2021 (75%).
De meeste kinderen in groep 8 scoren voldoende op taal-, lees- en rekenvaardigheid
Van alle Utrechtse kinderen in groep 8 heeft 96% het 1F-niveau voor taalvaardigheid behaald. Dat is iets lager dan het jaar daarvoor (98%) maar gelijk aan het landelijk gemiddelde. 1F is het fundamentele niveau voor taal-, lees- en/of rekenvaardigheid dat zo veel mogelijk leerlingen aan het eind van de basisschool moeten beheersen. Voor leesvaardigheid heeft (afgerond) 100% van de kinderen niveau 1F behaald. Ook gemiddeld in Nederland is dit percentage hoog (99%). Het aandeel Utrechtse kinderen dat in groep 8 het 1F-niveau voor rekenvaardigheid behaald (94%) ligt lager dan dat voor taal- en leesvaardigheid maar hoger dan het landelijk gemiddelde (92%). In 2024 beoordeelde de Onderwijsinspectie geen Utrechtse basisscholen als onvoldoende of zeer zwak. Begin 2025 zijn er twee basisscholen als onvoldoende aangemerkt.
Onderwijssegregatie naar inkomen is het grootst
In 2023 hebben we onderzocht in welke mate Utrechtse kinderen met verschillende achtergrondkenmerken samen naar de basisschool gaan. In Utrecht is de onderwijssegregatie op basis van inkomen groter dan die op basis van de opleiding en herkomst van de ouders. De onderwijssegregatie in steden is groter dan gemiddeld in Nederland, dat geldt ook voor Utrecht. Binnen de G4-gemeenten is de onderwijssegregatie naar inkomen het laagst in Utrecht, samen met Amsterdam. Uit landelijk onderzoek blijkt dat de onderwijssegregatie in Utrecht naar zowel inkomen, opleiding als herkomst is afgenomen sinds schooljaar 2017/2018. In de Utrechtse segregatiemonitor basisonderwijs is ook gekeken naar woonsegregatie en onderwijssegregatie per wijk.