Samenvatting

Utrechtse Nieuwe Economie Index (Utrechtse NEx)

In 2023 heeft de gemeente Utrecht de eerste Utrechtse Nieuwe Economie Index (NEx) ontwikkeld. De Utrechtse NEx is een vertaling van de landelijke NEx van MVO Nederland. Het raamwerk van deze index is voor Utrecht vertaald naar een regionale variant en gevuld met regionaal beschikbare data. De Utrechtse NEx brengt in beeld waar Utrechtse bedrijven staan als het gaat om aspecten die belangrijk zijn voor een toekomstbestendige economie zoals inclusief ondernemen, echte prijzen, transparante ketens, nieuwe rijkdom, groene energie, biodiversiteit en circulaire economie.

De Utrechtse NEx is opgebouwd uit 21 indicatoren. Omdat Utrecht de eerste Nederlandse gemeente is die de NEx heeft doorontwikkeld naar gemeentelijk niveau, zijn (nog) niet alle cijfers vergelijkbaar.

Infographic 2^de meting

Download infographic

Samenvatting met alle uitkomsten 2^de meting:

Inclusief ondernemen

De bruto arbeidsparticipatie is in Utrecht 80,6% en daarmee hoger dan in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Een jaar eerder was de bruto arbeidsparticipatie 80,2%. Utrechtse mannen werken vaker dan Utrechtse vrouwen.
Utrecht doet het goed als het gaat om vrouwen in de top: van alle bestuurders van de 50 grootste Utrechtse werkgevers is 36% vrouw. Bij de commissarissen en toezichthouders is 41% vrouw. Eind 2023 was dit 34% en 42%.
4,5% van alle Utrechtse vacatureteksten geven aandacht aan diversiteit en inclusiviteit. Dit aandeel is hetzelfde als een jaar eerder.

Echte prijzen

27% van de Utrechtse organisaties is bezig met het meten van hun impact op klimaat. Meestal in de verkennende sfeer. Zo’n 7% verzamelt hier data over. Het aandeel is lager dan een jaar geleden (35%), wel is het aandeel dat data verzameld (18%) van de organisaties die bezig zijn, flink hoger. Grote bedrijven meten vrijwel altijd, MKB meestal en zelfstandigen grotendeels niet.
14% van de Utrechtse ondernemers rekent echte prijzen voor zijn producten of diensten, nog eens 26% heeft dit wel eens of regelmatig overwogen. Dit is vrijwel hetzelfde als een jaar geleden.

Transparante ketens

Slechts 2% van de Utrechtse ondernemers beschikt over een keurmerk dat gericht is op de toeleveringsketen, dat was vorig jaar ook het geval. 22% van de ondernemers heeft een toeleverancier met een keurmerk en 2% werkt alleen met toeleveranciers met een keurmerk.
Zo’n 6% van de websites van Utrechtse organisaties geeft informatie over toeleveringsketens. Dit is hetzelfde aandeel als vorige meting.
30% van de Utrechtse bedrijven met een toeleveringsketen heeft hier het afgelopen jaar informatie over gedeeld. Dit is vrijwel gelijk met voorgaande meting.

Nieuwe Rijkdom

In Utrecht ondervond 22,8% van alle werknemers in 2023 burn-outklachten als gevolg van werk. Dit is iets meer dan in 2022, maar wel lager dan in de andere G4-steden (gemiddeld zo’n 26%). Wel is het hoger dan het landelijk gemiddelde van 19% en gaat de Utrechtse ontwikkeling in tegen de algemene licht dalende trend.
In Utrecht registreerde een werknemer gemiddeld 7,0 ziektedagen in 2023, dit is minder dan in 2022 en lager dan in de andere G4-steden (gemiddeld ruim 1 dag hoger) en het landelijk gemiddelde. De daling in Utrecht volgt precies de landelijke trend.
In Utrecht kreeg in 2023 1,7% van de werknemers te maken met een arbeidsongeval met letsel. Landelijk is dit zo’n 2,7% en in de andere G4-steden 3,1%. Overal is dit licht gestegen.
Bijna driekwart van de Utrechtse organisaties met werknemers faciliteert flexibele werktijden (73%). Daarnaast biedt 71% van de organisaties opleidingsmogelijkheden aan. Toegang tot een gezondheidsprogramma (14%) of een financieel welzijnsprogramma (14%) wordt door minder werkgevers aangeboden. Dit beeld is vergelijkbaar met de uitkomsten van vorig jaar.
In 2023 verwaarloosde 5,9 procent van de Utrechtse werknemers familie- of gezinsactiviteiten door het werk. Dit is minder dan bij de vorige meting, net onder het landelijk gemiddelde van 6,1 procent en flink lager dan in de andere G4-steden (Amsterdam +3,4, Den Haag +2,4 en Rotterdam +3,3 procentpunt).
In 2023 heeft 35,6% van de Utrechtse werknemers iets ondernomen om ander werk te vinden. Dit is flink meer dan landelijk gemiddeld (26,6%) en ook hoger dan in de andere G4-steden (gemiddeld 32,1%). In vergelijking met de vorige meting is sprake van een stijging van +4,6 procentpunt in Utrecht, landelijk en in de andere steden is dit gelijk gebleven.
Cijfers van UWV laten zien dat er steeds meer mensen zijn met een indicatie voor een beschutte werkplek in de regio Utrecht, ook vinden deze mensen steeds vaker passende baan met salaris. In 2024 zijn door UWV meer bemiddelingsgesprekken gevoerd voor meer organisaties en zijn meer personen geplaatst.
57% van de Utrechtse bedrijven heeft afgelopen jaar een goed doel of vereniging gesteund.

Groene energie

Sinds 2020 is het aandeel utiliteitsgebouwen met een energielabel C of beter met 7 procentpunt gestegen; van 78% in 2020 naar 85% in 2024. Ten opzichte van 2023 is het totaal aantal energielabels licht toegenomen, maar is het aandeel energielabels A t/m C gelijk gebleven.
Het opgestelde zonnestroomvermogen op niet-woningen in Utrecht is de afgelopen 10 jaar gestegen van 533 KWpiek (2012) naar 77.470 KWpiek (2023). Hoewel het laatste jaar iets minder hard, is nog steeds sprake van een aanzienlijke stijging.
In 2023 zijn 226 energiecontroles bij Utrechtse bedrijven uitgevoerd. Het totale aantal komt daarmee op 2.203. Tenminste eens in de vier jaar wil de gemeente alle bedrijven controleren die onder de energiebesparingsplicht vallen.

Biodiversiteit

De CO2-uitstoot van het Utrechtse bedrijfsleven bedroeg in 2022 en 2023 afgerond 39% van de totale emissie in de gemeente. De absolute uitstoot van het bedrijfsleven is flink gedaald van 670 kton CO2 naar 465 kton CO2, in de afgelopen 5 jaar.
Utrechtse bedrijven zetten zich vaker in voor biodiversiteit. Bijna 26% van de Utrechtse bedrijven nam maatregelen om biodiversiteit te bevorderen, zoals groenbeheer, waterbeheer en/of natuurvriendelijke inkoop (begin 2024 22%). 12,8% van de werkgevers heeft specifieke doelen op dit gebied. Ook een groeiend aantal bedrijven wil hun betrokkenheid verder vergroten.

Circulaire economie

De Utrechtse afvalstoffendienst heeft in 2024 zo’n 15,8 mln. kilo opgehaald. 16,8 procent daarvan werd gescheiden ingezameld. Er werd iets meer afval ingezameld, iets minder daarvan was gescheiden in vergelijking met 2023.
In 2023 is 3% van de Utrechtse bedrijven actief in de circulaire economie (reparatie, hergebruik). Dit gaat om zo’n 2,3% van alle banen.
42% van de Utrechtse bedrijven doet iets voor circulariteit, 3% heeft het volledig geïntegreerd in hun activiteiten. Voor 13% is het een vast onderdeel in hun activiteiten. 46% van de Utrechtse bedrijven doet nog niks als het gaat om circulaire principes. Laten we de zelfstandigen hierbij buiten beschouwing dan gaat het om 30%.