Waarom deze publicatie?

Met de meeste Utrechters gaat het goed

Met de meeste Utrechters gaat het goed en de meeste Utrechters voelen zich gezond, zijn de openingen van de Utrecht Monitor en Volksgezondheidsmonitor. Utrecht komt vaak hoog op diverse lijstjes: bijvoorbeeld in de Atlas voor gemeenten waar de stad tweede staat op de woonaantrekkelijkheidsindex en tweede op de sociaal-economische index. Als we kijken naar de Brede welvaartsindex van het Centraal Bureau voor de Statistiek dan behoort Utrecht tot de top 5 van alle gemeenten met het aandeel hbo- en wetenschappelijk geschoolden, een bevolking met een hoge arbeidsparticipatie en relatief groot vertrouwen in elkaar en instituties. ​

Maar er is ook grootstedelijke problematiek​

En toch kent de stad op basis van Brede welvaartsscores ook grootstedelijke problematiek zoals bovengemiddelde verdeling tussen hoge en lage inkomens, werkloosheid en relatief hoog aantal ondervonden veiligheidsdelicten. Dat vertaalt zich ook in grote verschillen tussen buurten en tussen groepen, we noemen dat kortweg scheidslijnen. Scheidslijnen die beperkt worden geslecht of soms versterken, zoals bijvoorbeeld uiteengezet in het Utrechts Gezondheidsprofiel 2022. ​

Achter de lijstjes waar Utrecht het goed op doet, gaat een verdeelde stad schuil​

Deze publicatie schetst een beknopt beeld van de scheidslijnen in de stad. Het laat zien waar zich grote verschillen voordoen en hoe verschillen tussen groepen zich manifesteren. Dat tonen we met kaarten en figuren en aan de hand van een aantal thema's. Het beeld dat we schetsen is vooral een eerste handreiking om gesprekken te voeren over inclusie en gelijke kansen in de stad. Het geeft verdieping bij de lijstjes waar Utrecht het als stad vaak goed op doet, maar waar een verdeelde stad achter schuil gaat. ​

​Analyse op basis van beschikbare data​

De analyses zijn gebaseerd op data die voorhanden ligt in de Utrecht Monitor en Volksgezondheidsmonitor. Het gaat hierbij om data uit registraties en belevingsonderzoek zoals de Inwonersenquête en Gezondheidspeiling. Daarbij geeft ook een aanvullende peiling onder de panelleden van Meetellen een verdiepend inzicht in de problematiek in de stad, juist bij kwetsbare groepen.​

Sociale ongelijkheid op diverse vormen van kapitaal

We hebben gekozen voor een selectie van thema's die raken aan sociale ongelijkheid. Het Sociaal en Cultureel Planbureau gaat daarbij uit van de aspecten sociaal, economisch, cultureel en persoonlijk kapitaal om goed mee te kunnen doen aan de samenleving. Elk aspect stippen we min of meer aan in deze analyse, bijvoorbeeld door te kijken naar inkomen (economisch kapitaal), gezondheid (persoonlijk kapitaal), sociale samenhang (sociaal kapitaal) en vaardigheden (cultureel kapitaal).​

Waarom deze beknopte analyse over scheidslijnen?​

Grote verschillen in de stad hebben negatieve gevolgen voor de hele stad en kunnen leiden tot verslechterde leefbaarheid en polarisatie. Met het coalitieakkoord Investeren in Utrecht: Kiezen voor gelijke kansen, betaalbaar wonen en klimaat investeren zet het gemeentebestuur extra in op gelijke kansen. Met als doel om ongelijkheid in bijvoorbeeld rondkomen, gezondheid en meedoen tegen te gaan. Om beter zicht te krijgen waar en bij wie de verschillen in de stad het grootst zijn, zijn in deze analyse scheidslijnen in de stad in kaart gebracht. Het vormt daarmee een verdieping op de eerder uitgebrachte Utrecht Monitor 2022 en het Utrechts gezondheidsprofiel 2022 (UGP). Met deze informatie over verschillen in de stad en groepen in een kwetsbare positie, kan dit document een belangrijke onderbouwing zijn voor de keuze voor wie en waar de gemeente ongelijk investeert.​