1. Samenvatting

400.000ste inwoner van Utrecht bereikt in 2029

Op 1 januari 2023 telde Utrecht 367.984 inwoners. In het jaar 2018 werd de 350.000ste inwoner van de stad geboren. Op basis van de huidige prognose is de verwachting dat Utrecht in 2029 het aantal van 400.000 inwoners passeert. In 2040 zal Utrecht naar verwachting bijna 473.000 inwoners tellen, dat is een toename van 105.000 inwoners in zeventien jaar tijd. Aan deze flinke toename van de bevolking ligt een uitgebreid woningbouwprogramma ten grondslag. In de huidige prognose houden we rekening met een uitbreiding van de Utrechtse woningvoorraad met 52.600 woningen in de jaren 2023 tot en met 2039 (deze uitbreiding betreft de netto toename van nieuwbouw minus sloop).

Figuur 1.1 - Inwonertal Utrecht volgens Bevolkingsprognose 2023, 1 januari 2023-2040

Alle leeftijdsgroepen groeien, 65-plussers het sterkst

Volgens de bevolkingsprognose groeit Utrecht in de periode van 2023 tot 2040 met 28%. In alle leeftijdsgroepen is een toename te zien. De groep 65+ zal procentueel het sterkst groeien: van 39.372 in 2023 naar bijna 61.000 in 2040. Het aantal 65-plussers neemt daarmee met ruim 21.400 toe (+54%), wat van belang is voor het voorzieningenniveau voor ouderen de komende jaren in de stad. De toename komt met name door het ouder worden van de mensen die al in Utrecht wonen. Van de mensen die zich in Utrecht vestigen is slechts een zeer gering deel 65 jaar of ouder. De vergrijzing gaat minder hard dan in de rest van het land. Het aandeel 65-plussers in Utrecht zal van 11% naar 13% in 2040 stijgen. Landelijk ligt het aandeel nu al op 20%. Utrecht is en blijft een jonge stad.

Na een daling in de afgelopen jaren gaat het aantal jonge kinderen van 0 t/m 3 jaar naar verwachting weer sterk toenemen, met 29% tot 2040. Opvallend is de ontwikkeling van het aantal kinderen in de basisschoolleeftijd. Vanwege de eerdere daling van het aantal kinderen onder 4 jaar, zal het aantal 4 t/m 11-jarigen de komende jaren eerst afnemen. Omdat het aantal 0 t/m 3-jarigen vanaf 2024 weer gaat stijgen, zal vanaf 2028 ook het aantal 4 t/m 11-jarigen weer toenemen. Naar verwachting neemt de groep kinderen van 4 t/m 11 jaar tot 2040 toe met 14%. De groep 12 t/m 17-jarigen neemt in die periode toe met 2%.

Figuur 1.2 – Inwonersaantal per leeftijdsjaar, 1 januari 2023 en 2040

Alle wijken groeien, Zuidwest wordt het grootst

Alle Utrechtse wijken zullen in de periode tot 2040 groeien. Een groot deel van de bevolkingsgroei van de stad (59%) wordt opgevangen in de wijken Zuidwest, Leidsche Rijn en Oost. Zuidwest krijgt er naar verwachting tot 2040 29.000 inwoners bij (+73%) en wordt met 69.000 inwoners de grootste wijk. Deze toename vindt grotendeels plaats in de Merwedekanaalzone. Leidsche Rijn en Oost groeien beide tot 2040 met 16.000 à 17.000 inwoners. Maar ook de wijken Binnenstad en Overvecht groeien aanzienlijk, elk met bijna 10.000 inwoners. Met de groei van het inwonertal neemt ook de bevolkingsdichtheid in de stad sterk toe. In zeventien jaar tijd zal de bevolkingsdichtheid van Utrecht groeien van 3.700 naar 4.760 inwoners per km², dat is een toename van meer dan 1.000 inwoners per km².

Sterke samenhang tussen woningbouw en bevolkingsgroei

In de periode 2023 tot en met 2039 is een uitbreiding van de Utrechtse woningvoorraad voorzien van 52.600 woningen (nieuwbouw minus sloop). In die periode groeit de bevolkingsomvang van de stad met 105.000 inwoners. De grootste toename van inwoners is te verwachten in de jaren 2028-2034. De groeipiek in deze periode hangt samen met de nieuwbouw die voor deze jaren is ingepland: tussen 3.000 en 5.000 woningen per jaar. Voor de jaren na 2035 laat de raming een geringere maar nog steeds aanzienlijke toename van de woningvoorraad en van de bevolking zien. Uit ervaring met eerdere prognoses is bekend dat het piekvolume van de geplande oplevering van nieuwbouw voor een deel in latere jaren wordt gerealiseerd. Een latere oplevering kan verschillende oorzaken hebben, zoals schaarste aan bouwmaterialen, stijgende bouwkosten en een tekort aan personeel, maar ook langere onderhandelingen met marktpartijen en planoptimalisatie.

Vanwege de huidige marktomstandigheden staat de haalbaarheid van verschillende bouwprojecten onder druk. Daarom is een deel van de woningbouwplannen op de korte termijn afgetopt en ‘uitgesmeerd’ over meerdere jaren. De te verwachten toename van het aantal woningen in Utrecht ligt voor de eerstkomende jaren dan ook aanzienlijk lager dan voor de jaren daarna. Dit heeft een vertraging in de verwachte groei van de bevolking tot gevolg. We zien dit ook terug in het jaar waarin naar verwachting de grens van 400.000 inwoners wordt gepasseerd: in de huidige prognose wordt dit inwonertal in 2029 bereikt, dat is een jaar later dan in de vorige prognose.

Figuur 1.3 – Verwachte groei van woningvoorraad en inwonertal per jaar, 2023-2039

Gevolgen van corona- en Oekraïne-crisis

Utrecht groeide in 2022 met meer dan 6.200 inwoners, de sterkste groei sinds 2014. In de jaren 2015-2019 zat Utrecht op een groei tussen 4.100 en 5.400 inwoners per jaar. Tijdens de coronajaren was de bevolkingsgroei juist uitzonderlijk laag: in 2020 groeide de stad met ongeveer 1.600 inwoners en in 2021 met 2.400.

De sterke bevolkingsgroei in 2022 hangt samen met een sterke toename van het aantal immigranten. Na invoering van de coronamaatregelen in maart 2020 nam de immigratie naar Nederland sterk af. In 2021 trok de immigratie weer aan en in 2022 was deze groter dan ooit. In dat jaar verhuisden bijna 11.000 mensen vanuit het buitenland naar Utrecht. Het vorige recordaantal stamt uit 2019, toen kwamen 8.300 immigranten naar Utrecht. De sterke toename van de immigratie komt voor een groot deel door vluchtelingen uit Oekraïne, waar eind februari 2022 de oorlog met Rusland begon. In 2022 hebben ongeveer 1.800 personen met de Oekraïense nationaliteit zich in Utrecht gevestigd.