3. Bevolkingsgroei stad en wijk
De tabellen in dit hoofdstuk geven de inwonersaantallen volgens de Bevolkingsprognose 2023. Cijfers in de kolom met jaartal 2023 geven de gerealiseerde inwonersaantallen op 1 januari 2023, zoals geregistreerd in de Basisregistratie Personen (BRP) van Utrecht. De cijfers bij latere jaartallen geven de voorspelde inwonersaantallen op 1 januari van dat jaar. Prognosecijfers hebben altijd een onzekerheidsmarge, daarom zijn cijfers in de tekst afgerond op duizend- dan wel honderdtallen.
Bevolkingsgroei Utrecht
Sinds het begin van de eeuw groeit het inwonertal van Utrecht sterk. Met de gemeentelijke herindeling van 2001 werd buurgemeente Vleuten-De Meern onderdeel van Utrecht. De bevolkingsomvang van de stad kwam door deze uitbreiding uit op 256.404 inwoners. Daarna ging het inwonertal van de stad snel omhoog. In het jaar 2009 passeerde Utrecht de grens van 300.000 inwoners en in 2018 werd de 350.000ste inwoner geboren. Op basis van de huidige bevolkingsprognose verwachten we dat Utrecht in het jaar 2029 het aantal van 400.000 inwoners passeert en in 2035 het aantal van 450.000 inwoners.
Utrecht groeit naar verwachting met 105.000 inwoners tussen 2023 en 2040
De bevolkingsprognose gaat uit van de stand op 1 januari 2023 en bestrijkt de periode tot 1 januari 2040. In die periode groeit Utrecht van 367.984 inwoners in 2023 tot naar verwachting bijna 473.000 inwoners in 2040, een toename van 105.000 inwoners in zeventien jaar tijd. Procentueel gezien stijgt het inwonertal in die periode met 28%, meer dan een kwart van de huidige bevolkingsomvang.
Tabel 3.1 – Ontwikkeling inwonertal per wijk, 1 januari 2023-2040
Zuidwest grootste wijk van Utrecht in 2040
Utrecht is opgedeeld in tien wijken. Alle wijken zullen in de periode tot 2040 een groei van het inwonertal laten zien. In sommige specifieke gebieden daalt het inwonertal tijdelijk voordat sprake is van bevolkingsgroei. Dit kan voorkomen als sloop van bestaande woningen voorafgaat aan nieuwbouw, maar ook door een dalende woningbezetting bij een gelijkblijvende woningvoorraad.
Op dit moment is Vleuten-De Meern met ruim 51.000 inwoners de grootste wijk van de stad. De prognose toont dat Zuidwest de grootste wijk zal worden, gevolgd door Leidsche Rijn. Zuidwest groeit van 39.918 inwoners in 2023 naar bijna 69.000 inwoners in 2040. Deze toename van 29.000 inwoners vindt grotendeels plaats in de Merwedekanaalzone. De toekomstige ontwikkeling van de parkeerterreinen van de Jaarbeurs aan de westzijde van het Merwedekanaal valt ook binnen de wijkgrenzen van Zuidwest. Leidsche Rijn groeit van 47.092 inwoners in 2023 naar 63.800 in 2040, een toename van 16.700 inwoners. Oost groeit van 32.787 inwoners in 2023 naar 49.000 in 2040, een toename van ruim 16.000 inwoners.
Ook relatief gezien kent Zuidwest het grootste groeitempo: het inwonertal van de wijk neemt in de periode 2023-2040 toe met 73%, bijna een verdubbeling. Daarna volgen Oost en Binnenstad met respectievelijk 49% en 48%. De sterke groei van het inwonertal van Binnenstad hangt samen met de gebiedsontwikkeling in en rondom Beurskwartier en Stationsgebied. Leidsche Rijn groeit in deze periode met 35%.
Bevolkingsgroei per wijk en subwijk
De tien wijken van Utrecht zijn onderverdeeld in 34 subwijken (zie utrecht.nl/onderzoek voor een kaart van Utrecht met de indeling in wijken en subwijken). In de bevolkingsprognose van de gemeente Utrecht berekenen we per subwijk het verwachte inwonertal. De tabellen in dit hoofdstuk laten voor elke subwijk de verwachte ontwikkeling in het inwonertal zien (de namen van de subwijken worden voorafgegaan door de subwijkcode). Figuur 2.4 in het vorige hoofdstuk bevat een kaart van de stad waarin per subwijk de absolute groei tussen 2023 en 2040 visueel in beeld is gebracht.
Tabel 3.2 – Ontwikkeling inwonertal per wijk, 1 januari 2023-2040
Toename bevolkingsdichtheid
Met de groei van het inwonertal zal ook de bevolkingsdichtheid in Utrecht sterk toenemen. Momenteel heeft de stad een bevolkingsdichtheid van ongeveer 3.700 inwoners per km2. Dit zal in zeventien jaar tijd groeien naar 4.760 inwoners per km2, een toename van meer dan 1.000 inwoners per km2.
Hogere bevolkingsdichtheid in gebieden met inbreiding
De bevolkingsdichtheid verschilt enorm tussen gebieden in de stad (zie figuur 3.3). De subwijken met de meeste inwoners per km2 zijn op dit moment ‘Lombok, Leidseweg’ in West, ‘Wittevrouwen, Zeeheldenbuurt’ in Noordoost en ‘Pijlsweerd’ in Noordwest (met circa 13.200 à 13.700 inwoners per km2). ‘Lombok, Leidseweg’ zal doorgroeien naar 14.500 inwoners per km2 in 2040. Volgens de huidige prognose is er één subwijk die in 2040 nog meer inwoners per vierkante kilometer zal gaan huisvesten: Kanaleneiland groeit door naar een verdichting van 15.200 inwoners per km2.
Figuur 3.3 Bevolkingsdichtheid per subwijk, 1 januari 2023 en 2040 (inwoners per km2)
Merwedekanaalzone en Beurskwartier zijn bij uitstek ontwikkelgebieden waar hoogstedelijk gebouwd gaat worden, met hoge dichtheden. Het verdichtingsgebied van de Merwedekanaalzone ligt in de minder druk bewoonde subwijk Transwijk. In zeventien jaar tijd zal de bevolkingsdichtheid van deze subwijk toenemen van 2.700 naar 10.800 inwoners per km2. Het Beurskwartier maakt onderdeel uit van de subwijk ‘Binnenstad city- en winkelgebied’: in deze subwijk zal de dichtheid toenemen van 4.400 naar 11.000 inwoners per km2.
Er zijn drie subwijken in de stad waar volgens de huidige prognose het inwonertal licht afneemt: ‘Oudwijk, Buiten Wittevrouwen’, ‘Binnenstad woongebied’ en ‘Veldhuizen, Vleuterweide’. In deze gebieden wordt volgens planning niet of slechts weinig bijgebouwd. De gemiddelde woningbezetting in deze subwijken gaat dus dalen. Met name in ‘Veldhuizen, Vleuterweide’ komt dat door het uit huis gaan van jongvolwassenen.