3. Bevolkingsgroei stad en wijk
De tabellen in dit hoofdstuk geven de inwonersaantallen volgens de Bevolkingsprognose 2025. Cijfers in de kolom met jaartal 2025 geven de gerealiseerde inwonersaantallen op 1 januari 2025, zoals geregistreerd in de Basisregistratie Personen (BRP) van Utrecht. De cijfers bij latere jaartallen geven de voorspelde inwonersaantallen op 1 januari van dat jaar.
Bevolkingsgroei Utrecht
Sinds het begin van de eeuw groeit het inwonertal van Utrecht sterk. Met de gemeentelijke herindeling van 2001 werd buurgemeente Vleuten-De Meern onderdeel van Utrecht. De bevolkingsomvang van de stad kwam door deze uitbreiding uit op 256.404 inwoners. Daarna ging het inwonertal van de stad snel omhoog (zie figuur 2.1). In het jaar 2009 passeerde Utrecht de grens van 300.000 inwoners en in 2018 werd de 350.000ste inwoner geboren. Op basis van de huidige bevolkingsprognose verwachten we dat Utrecht in het jaar 2029 het aantal van 400.000 inwoners passeert en in 2035 het aantal van 450.000 inwoners. In deze prognose kijken we voor het eerst verder dan 2040. We zien dat met de huidige woningbouwplanning de bevolkingsomvang in de periode tussen 2040 en 2045 boven de 500.000 inwoners uitkomt.
Utrecht groeit naar verwachting met ruim 140.000 inwoners tussen 2025 en 2045
De bevolkingsprognose gaat uit van de stand op 1 januari 2025 en bestrijkt de periode tot 1 januari 2045. In die periode groeit Utrecht van 376.735 inwoners in 2025 tot naar verwachting circa 520.000 inwoners in 2045, een toename van 143.000 inwoners in twintig jaar tijd (toename van +38%). Ter vergelijking: in de afgelopen twintig jaar (tussen 2005 en 2025) kreeg Utrecht er 101.000 inwoners bij.
Tabel 3.1 – Ontwikkeling inwonertal per wijk, 1 januari 2025-2045
Zuidwest grootste wijk van Utrecht in 2045
Utrecht is opgedeeld in tien wijken. Alle wijken zullen in de periode tot 2045 een groei van het inwonertal laten zien. Op dit moment zijn Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern de grootste wijken van de stad, beide met ruim 51.000 inwoners. Leidsche Rijn groeit geleidelijk door, met ongeveer 15.000 inwoners tot een aantal van 66.000 inwoners in 2045. Vleuten-De Meern groeit met 19.000 inwoners tot een aantal van 70.000 in 2045, vooral door de toekomstige ontwikkeling van een nieuwe stadswijk in polder Rijnenburg na 2035.
De prognose toont dat Zuidwest de grootste wijk van de stad zal worden. Zuidwest groeit van 41.000 inwoners in 2025 naar ruim 81.000 inwoners in 2045. Deze verdubbeling van het aantal inwoners vindt grotendeels plaats in de Merwedekanaalzone. Na Zuidwest zal de sterkste groei in de wijk Oost plaatsvinden: Oost groeit van 33.800 inwoners in 2025 naar 61.800 in 2045, een toename van 28.000 inwoners. Oost groeit niet alleen bij Utrecht Science Park, maar op termijn ook door de ontwikkeling van de gebieden Galgenwaard en Lunetten-Koningsweg.
De wijken Zuidwest en Oost kennen ook relatief gezien het grootste groeitempo met een procentuele toename van respectievelijk +99% en +83% tot 2045. Daarna volgt Binnenstad met een toename van +53%. De sterke groei van het inwonertal van Binnenstad hangt samen met de gebiedsontwikkeling in en rondom Beurskwartier en Stationsgebied.
Bevolkingsgroei per wijk en subwijk
De tien wijken van Utrecht zijn onderverdeeld in 34 subwijken (zie hier voor een kaart van Utrecht met de indeling in wijken en subwijken). In de bevolkingsprognose van de gemeente Utrecht berekenen we per subwijk het verwachte inwonertal. De tabellen in dit hoofdstuk laten voor elke subwijk de verwachte ontwikkeling in het inwonertal zien (de namen van de subwijken worden voorafgegaan door de subwijkcode). Figuur 2.4 in het vorige hoofdstuk bevat een kaart van de stad waarin per subwijk de absolute groei tussen 2025 en 2045 visueel in beeld is gebracht.
Een sterke ontwikkeling van het inwonertal gaat in de regel samen met een grootschalige uitbreiding van de woningvoorraad in het gebied. Hoofdstuk 5 bevat wijktabellen met voor elke subwijk de woningbouwplanning in de periode 2025 tot 2045. Daar is voor enkele grootschalige ontwikkellocaties aangegeven in welke subwijk die plaatsvindt.
Tabel 3.2 – Ontwikkeling inwonertal per wijk, 1 januari 2025-2045
Toename bevolkingsdichtheid
Met de groei van het inwonertal zal ook de bevolkingsdichtheid in Utrecht sterk toenemen. Momenteel heeft de stad een bevolkingsdichtheid van ongeveer 3.800 inwoners per km2. Dit zal in twintig jaar tijd groeien naar meer dan 5.200 inwoners per km2, een toename van ruim 1.400 inwoners per km2.
Hogere bevolkingsdichtheid in gebieden met inbreiding
De bevolkingsdichtheid verschilt enorm tussen de gebieden in de stad (zie figuur 3.3 hieronder). De subwijken met de meeste inwoners per km2 zijn op dit moment ‘Lombok, Leidseweg’ in West, ‘Wittevrouwen, Zeeheldenbuurt’ in Noordoost en ‘Pijlsweerd’ in Noordwest (tussen 13.100 en 13.900 inwoners per km2). ‘Lombok, Leidseweg’ zal doorgroeien naar 15.100 inwoners per km2 in 2045. Volgens de huidige prognose is er één subwijk die in 2045 nog meer inwoners per vierkante kilometer zal gaan huisvesten: Kanaleneiland groeit door naar een verdichting van 15.900 inwoners per km2.
Merwedekanaalzone en Beurskwartier zijn bij uitstek ontwikkelgebieden waar hoogstedelijk gebouwd gaat worden, met hoge dichtheden. Het verdichtingsgebied van de Merwedekanaalzone ligt in de minder druk bewoonde subwijk Transwijk. In twintig jaar tijd zal de bevolkingsdichtheid van deze subwijk toenemen van 2.900 naar 14.800 inwoners per km2. Het Beurskwartier maakt onderdeel uit van de subwijk ‘Binnenstad city- en winkelgebied’: in deze subwijk zal de dichtheid toenemen van 4.900 naar 12.200 inwoners per km2.
Gebieden met krimp of gelijkblijvend inwonertal
In de subwijk ‘Veldhuizen, Vleuterweide’ worden de komende jaren zo’n 30 woningen bijgebouwd, desondanks daalt het inwonertal daar met bijna 400 inwoners. Dit komt door het uit huis gaan van jongvolwassenen. Eenzelfde beeld zien we in subwijk ‘Het Zand’: daar worden ruim 100 woningen bijgebouwd maar blijft de bevolkingsomvang gelijk. In deze subwijken gaat de gemiddelde woningbezetting dus iets dalen.
Figuur 3.3 Bevolkingsdichtheid per subwijk, 1 januari 2025 en 2045 (inwoners per km2)
In sommige subwijken van de stad verandert noch de woningvoorraad, noch de bevolkingsomvang noemenswaardig. Dit geldt bijvoorbeeld voor ‘Nieuw Hoograven, Bokkenbuurt’ en ‘Oudwijk, Buiten Wittevrouwen’. In deze subwijken verandert dus ook de bevolkingsdichtheid niet. In Rijnenburg is iets bijzonders aan de hand. Deze subwijk heeft momenteel veruit de laagste bevolkingsdichtheid van de stad (25 inwoners per km2). Het aantal inwoners gaat daar na 2035 flink groeien, maar vanwege de enorme oppervlakte van het gebied blijft deze subwijk ook in 2045 behoren tot de gebieden in de stad met de laagste bevolkingsdichtheid (bijna 1.500 inwoners per km2). In prognosejaar 2045 heeft alleen subwijk ‘Vleuten, Haarzuilens’ een lagere dichtheid (ongeveer 900 inwoners per km2).