3. Inburgeraars over Nederlands leren en spreken
In dit hoofdstuk:
- Enquête uitkomsten over Nederlandse taalles en taalvaardigheid
- Betekenis van taalvaardigheid voor goede sociale binding
- Verschillen tussen gezinsmigranten en asielstatushouders
3.1 Nederlands leren
Asielstatushouders volgen vaker taalles dan gezinsmigranten
Uit de enquête blijkt dat 62% van de ondervraagde inburgeraars taalles volgt om Nederlands te leren. Asielstatushouders (77%) geven aanzienlijk vaker aan dat zij een taalles volgen dan gezinsmigranten (48%). Mogelijk speelt hier het feit dat gezinsmigranten het taalonderwijs zelf moeten organiseren en financieren een rol.
Figuur 3.1: Aandeel inburgeraars dat taalles volgt, onderscheiden naar asielstatushouders en gezinsmigranten
3.2 Taal als cement voor sociale binding
Inburgeraars eensgezind over sociale belang van taallessen
Een belangrijk aspect van je thuis voelen in de samenleving is een comfortabel gevoel in het spreken van Nederlands. We zien dat voor een ruime meerderheid (92%) van de inburgeraars taallessen helpen om makkelijker contact te kunnen maken met anderen en/of zelf dingen te doen. Met name asielstatushouders geven aan door de taalles makkelijker zelf dingen te kunnen doen (96%, tegenover 85% van de gezinsmigranten). De toelichtingen in de enquête maken duidelijk dat sommige inburgeraars zelf de taal als sleutel zien om zich meer thuis te voelen:
The most unconvinced thing that when I walk in the street I don’t understand what people are saying or talking about, my Dutch level allowed me to write and read most of the things but I can’t speak well or listen to the street language or TV or Radio language, in my home I feel that I belong here but when I go outside till now I don’t have that feeling. I think the language is the reason of this, hope I will catch it in short time to get involved more with this kind society! Thank you.
- Schriftelijke reactie van inburgeraar bij de enquête
It is wonderful and a bit confusing when moving to a new country. Utrecht is a very friendly place to live, where the people want to interact. The only issue is that when I talk to people in Dutch they change to English to make me feel at ease. This is wonderful of them, but makes it learning the language difficult.
- Schriftelijke reactie van inburgeraar bij de enquête
[Je hebt taal nodig:] For better integration processes in social life and work life, you need understanding.
- Geïnterviewde inburgeraar
Asielstatushouders vinden Nederlands spreken spannender dan gezinsmigranten
In totaal is 38% van de inburgeraars tevreden over hun beheersing van het Nederlands. Een iets grotere groep (45%) is hier nog niet tevreden mee. Het valt op dat inburgeraars waarvan is vastgesteld dat de B1-leerroute niet haalbaar is, vaker aangeven dat ze tevreden zijn met het niveau waarop zij Nederlands spreken, dan inburgeraars waar de B1-leerroute wel haalbaar wordt geacht . Hier speelt mogelijk een rol dat deze groep minder druk ervaart om op een bepaald niveau Nederlands te spreken, maar deze hypothese is in dit onderzoek niet getoetst.
We vroegen ook aan de inburgeraars of ze het spannend vinden om Nederlands te spreken. Meer dan vier op de vijf inburgeraars vindt het inderdaad spannend om Nederlands te spreken (83%). Asielstatushouders vinden het vaker spannend om Nederlands te spreken (94%) dan gezinsmigranten (73%). Dit is ook zichtbaar in de verschillende nationaliteiten. Zo wordt duidelijk dat inburgeraars met Syrische, Afghaanse, Jemenitische en Iraanse achtergrond – waar relatief veel asielstatushouders toe behoren - het vaker spannend vinden om Nederlands te spreken dan bijvoorbeeld inburgeraars met Marokkaanse en Turkse achtergrond. Tussen deze groepen is wel verschil te zien in hun tevredenheid over de eigen beheersing van het Nederlands. Met name Syriërs – de grootste groep – zijn hier nog vaak ontevreden over.
Figuur 3.2 Tevredenheid inburgeraars over taalvaardigheid Nederlands
Ruim zes op de tien inburgeraars (62%) ervaren moeilijkheden met het spreken van Nederlands in het dagelijks leven. Onder asielstatushouders ligt dit aandeel met 67% iets hoger dan bij gezins- en overige migranten (57%), dit verschil is overigens niet statistisch significant.
Figuur 3.3 - Aandeel inburgeraars dat problemen ondervindt in dagelijks leven door moeilijkheden met het spreken van Nederlands
Wisselwerking taalvaardigheid en tevredenheid over sociale omgeving
We zien een correlatie tussen hoe tevreden men is over het niveau waarop men het Nederlands beheerst en de manier waarop men de eigen sociale omgeving waarneemt. Degenen die tevreden zijn over het niveau Nederlands dat ze spreken, vindt vaker (84%) dat mensen in de buurt op een prettige manier met elkaar omgaan, dan de inburgeraars die ontevreden (65%) zijn over het niveau waarop ze Nederlands spreken.
Figuur 3.4 - Aandeel inburgeraars dat vindt dat mensen in de buurt op een prettige manier met elkaar omgaan, gekoppeld aan eigen tevredenheid over Nederlands spreken
Hetzelfde doet zich voor bij de enquêtevraag over het gevoel er niet bij te horen of zich niet thuis te voelen. Degenen die tevreden zijn met het niveau waarop ze Nederlands spreken ervaren minder vaak problemen op dit vlak (22%) dan degenen die ontevreden zijn over het niveau waarop zij Nederlands spreken (38%). Beide analyses laten zien hoe groot de verwevenheid is tussen je goed kunnen of durven uiten in een nieuwe thuisland-taal enerzijds en de positieve waardering voor je sociale omgeving anderzijds.