schapen

7. Dierenwelzijn

7.1 Inleiding

Uitgangspunten dierenwelzijnsbeleid 

Het dierenwelzijnsbeleid is in 2019 geactualiseerd in de nota Dierenwelzijn.  
Voor het dierenwelzijnsbeleid zijn er twee uitgangspunten: 

  • We continueren de inzet van maatregelen aan het begin van de keten bij bouwen, wonen, openbare ruimte en infrastructuur. 
  • De focus van het dierenwelzijnsbeleid van de gemeente ligt op datgene waar de gemeente controle of invloed op heeft. Daar waar de gemeente geen maatregelen kan nemen of beïnvloedingsmogelijkheden heeft, maar wel zaken wil veranderen of verschil denkt te kunnen maken, gaan we in gesprek. 

Gevonden hulpbehoevende dieren 

Gemeenten hebben de wettelijke taak om gevonden hulpbehoevende gehouden dieren op te vangen. Utrecht kiest ervoor om opvang en vervoer van alle hulpbehoevende dieren uit de gemeente Utrecht - zowel wilde als gehouden dieren – structureel te regelen met een organisatie die reeds een sterke rol heeft in deze activiteit. Momenteel heeft de gemeente een contract met de Dierenbescherming. Naast het organiseren van vervoer en opvang, geeft de Dierenbescherming ook advies bij specifieke dierenwelzijnsvragen vanuit de gemeente. Op 1 augustus 2023 liep de overeenkomst af, waarna we het contract een jaar hebben verlengd. Dit was de laatste verlengingsmogelijkheid, dus zijn we gestart met een aanbesteding voor een nieuw contract, dat in 2024 in zal gaan. Dit contract zorgt voor de continuïteit van vervoer en opvang van gevonden dieren.  

De Dierenbescherming werkt samen met: 

  • Stichts Asyl voor Dieren voor opvang van honden en katten; 
  • Dierenambulance Utrecht voor het vervoer van dieren en waar mogelijk advies en hulp bij gevonden dieren; 
  • Vogelopvang Utrecht voor de opvang van wilde vogels; 
  • Dierenbeschermingscentrum Amersfoort voor de opvang van tamme konijnen en knaagdieren. 

Wilde dieren 

We beschouwen de jacht als laatste redmiddel. De gemeente heeft de bevoegdheid om de jacht in te zetten uitsluitend om de balans in de faunapopulatie te herstellen (teveel dieren die anders uithongeren of andere soorten verdrijven), bij zieke of gewonde dieren en/of wanneer dieren een gevaar voor mensen vormen (bijv. voor de volksgezondheid). In 2022 ging dit om 18 dieren (1 ree, 10 nijlganzen ,5 Canadese ganzen en 2 hazen). Alle dieren waren ziek of gewond. Voor 2023 is dit cijfer nog niet bekend. 
De gemeente heeft de mogelijkheid om visrecht uit te geven. Sportvisserij heeft bij het vangen nadelige invloed op het welzijn van de vissen. Daarom wil de gemeente Utrecht het aantal viswateren in de stad niet verder uitbreiden. We blijven in gesprek met de Algemene Utrechtse Hengelaars Vereniging (AUHV) over dierenwelzijn het visrecht op de Nedereindse en Haarrijnse plas. In de raadsbrief Verzamelbrief stand van zaken en afhandeling diverse toezeggingen en moties Dierenwelzijn van 28 november 2023 hebben we u geïnformeerd over de huidige stand van zaken. 

Kinderboerderijen en dierenweides 

In Steedes en dierenweides kunnen kinderen en volwassenen kennismaken met dieren. In Utrecht wordt deze taak ingevuld door de stichting Utrecht Natuurlijk. Deze stichting krijgt de ruimte om dieren selectief te fokken om daarmee de educatiedoeleinden van de Steedes te kunnen waarmaken. In de Nadere regel subsidie dierenweides gemeente Utrecht staan dierenwelzijnseisen waaraan de subsidieontvanger zich aan moet houden. Onder andere dat bij het houden van dieren op dierenweides het dierenwelzijn centraal staat; dat de dieren passende/dagelijkse verzorging en huisvesting krijgen én dat de dieren dagelijks gecontroleerd worden op afwijkende gezondheid en er tijdig een dierenarts ingeschakeld wordt. 
Verder is de gemeente in 2023 in gesprek gegaan met vergunningaanvragers voor evenementen waarbij dieren werden ingezet. Dit jaar zijn er 4 evenementen met dieren geweest. Dit zijn er 3 minder dan vorig jaar. Op een Sinterklaasintochten is een paard ingezet. Daarnaast zijn bij Elfia op Haarzuilens, de Lichtjestocht en het Diergeneeskunde Outdoor Event paarden en een schaap ingezet. We blijven we ons inzetten door in gesprek te blijven gaan met initiatiefnemers om het dierenwelzijn te verbeteren en het aantal evenementen waarbij dieren ingezet worden te verminderen.

Dierenverkooppunten 

In Utrecht is een dierenverkooppunt gecertificeerd met het keurmerk Dierbaar. In 2023 zijn geen nieuwe dierenverkooppunten gecertificeerd. Het aantal blijft daarmee hetzelfde als vorig jaar. 

Links naar de meest recente jaarverslagen  

7.2 Opvang honden en katten 

Figuur 7.2.1 opvang honden en katten

Naast zwerfhonden en -katten komen er ook honden en katten binnen waarvan door de eigenaren afstand is gedaan. In 2023 is van 36 honden afstand gedaan door de eigenaar (35% van het totaal aantal binnengekomen honden) en van 111 katten (14% van het totaal aantal binnengekomen katten). Dit is voor katten een kleine daling ten opzichte van vorig jaar (129) en voor honden een kleine stijging (31). Het aantal afstandsdieren is daarmee weer op hetzelfde niveau van vóór corona (38 afstandshonden en 110 afstandskatten in 2019). Zoals altijd communiceren we over de bewuste aanschaf van honden en katten. We doen dit via de Dierenbescherming en ook via het keurmerk voor winkels. Verder zijn er geen concrete maatregelen die het aantal honden en katten verminderen. 

Figuur 7.2.2 honden en katten waarvan afstand is gedaan

7.3 Opvang konijnen

Figuur 7.3.1 het aantal opgevangen konijnen

Van de 91 opgevangen konijnen waren er 36 (40%) waarvan door de eigenaren afstand is gedaan. Daarnaast zijn er nog 18 andere knaagdieren opgevangen, 7 (39%) hiervan waren afstandsdieren. Van de konijnen zijn er 2 terug naar de oorspronkelijke eigenaar gegaan, van de andere knaagdieren geen. 

7.4 Vogelopvang

Figuur 7.4.1 het aantal opgevangen vogels in de provincie en de gemeente Utrecht

Figuur 7.4.2 de bestemming van opgevangen vogels

De opgevangen wilde vogels bestonden voor 40% uit duiven,13% eenden en ganzen, 6% merels en 41% overige vogels. Vanaf dit jaar rapporteren we welk aandeel van de opgevangen vogels uit de gemeente Utrecht komen en welk deel uit andere gemeentes in Nederland. In 2023 kwam net iets minder dan de helft uit de gemeente Utrecht. De gemeentes waar na Utrecht de meeste dieren vandaan kwamen, waren: Houten, Utrechtse Heuvelrug, Nieuwegein, De Bilt en Zeist. De gemeenten IJsselstein, Nieuwegein en Houten dragen bij aan de kosten. Wanneer vogels zodanig ziek en gewond zijn, dat de dierenarts verwacht dat ze niet meer beter kunnen worden, worden deze geëuthanaseerd. 

7.5 Dierenambulance 

Figuur 7.5.1 het aantal ritten en opgevangen dieren door de Dierenambulance

De Dierenambulance Utrecht (DAU) verzorgt het vervoer en de verzorging (eerste hulp) aan hulpbehoevende of zwerfdieren, gewonde en zieke dieren. De activiteiten van DAU zijn: 

  • EHBO verlenen aan gewonde/zieke dieren; 
  • vervoer van gewonde/zieke dieren naar een dierenarts; 
  • vervoer van wilde dieren naar bevoegde opvangcentra voor herstel; 
  • vervoer zwerfdieren naar het asiel; 
  • vangacties (ver)wilde(rde) katten; 
  • zorg voor overleden huisdier 
  • informeren/doorverwijzen publiek naar juiste instantie(s). 

 
Daarnaast kunnen particulieren een beroep doen op DAU. De dierenambulance kan een ziek dier tegen vergoeding vervoeren naar de medische hulp. De Dierenambulance vervult een belangrijke rol in het voorlichten van inwoners. In 2023 hebben zij 16.771 telefonische hulp- en adviesvragen beantwoord. Er zijn relatief meer stadsvogels opgevangen in 2023, dit waren voornamelijk duiven en meeuwen. We hebben geen verklaring voor de toename in duiven en meeuwen die hulp nodig hadden. Mogelijk speelt de vogelgriep een rol. Daarnaast zien we dat er minder zwerfdieren en kadavers zijn vervoerd. Dit betekent dat er minder dieren op straat gezet worden. 

7.6 Dieren in Steedes 

Figuur 7.6.1 aantal dieren per Steede

In totaal zijn er 378 dieren (340 in 2022) op de Steedes aanwezig. Op Koppelsteede is een nieuw konijnen- en kippenverblijf gerealiseerd waardoor het aantal kleine dieren is toegenomen. Op de Griftsteede is een stal opnieuw ingericht voor gerbils en sprinkhanen.  
Alle kinderboerderijen van Utrecht Natuurlijk voldoen aan het keurmerk kinderboerderijen zoals dat wordt gehanteerd door de Vereniging Stads- en Kinderboerderijen Nederland (VSKBN). Ook voldoen ze aan de richtlijnen voor gezelschapshuisdieren, die worden omschreven in de huisdierbijsluiters van het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren. Daarnaast geven ze educatieve activiteiten, lessen en onderwijsondersteuning voor scholen op het gebied van o.a. dierenwelzijn zoals beschreven in de Nadere regel subsidie natuur- en milieucommunicatie en -educatie 2024 – 2029 gemeente Utrecht. 

 

6. Groene leefomgeving: exoten
8. Emissieloos vervoer