4. Onderwijssegregatie voor alle groepen leerlingen per wijk

• Leerlingen met ouder(s) met hbo- of wo-diploma gaan meer gesegregeerd naar school dan leerlingen met ouders zonder startkwalificatie
• Leerlingen met een laag huishoudinkomen gaan meer gesegregeerd naar school dan leerlingen met een hoog huishoudinkomen
• Leerlingen waarvan beide ouders in het buitenland geboren zijn gaan iets meer gesegregeerd naar school dan leerlingen waarvan beide ouders in Nederland geboren zijn
• Hoogste aandeel schoolkeuzesegregatie bij onderwijssegregatie naar herkomst
• Grote bijdrage van Zuidwest aan schoolkeuzesegregatie in Utrecht

4.1 Tussen welke groepen leerlingen is de onderwijssegregatie het grootst?

Leerlingen met ouder(s) met hbo- of wo-diploma gaan meer gesegregeerd naar school dan leerlingen met ouders zonder startkwalificatie

In Utrecht zien we meer onderwijssegregatie naar opleiding tussen de groepen ‘havo/vwo, mbo-2,3,4’ en ‘hbo, wo’ (DI=0,40) dan tussen de groepen ‘geen startkwalificatie’ en ‘havo/vwo, mbo-2,3,4’ (DI=0,23). Dit patroon zien we ook in de meeste wijken, behalve in Oost, Zuid en Vleuten-De Meern. In Oost en Zuid is de onderwijssegregatie naar opleiding ongeveer gelijk voor leerlingen met ouders zonder startkwalificatie en voor leerlingen met ouder(s) met een hbo- of wo-diploma. In Vleuten-De Meern gaan leerlingen met ouders zonder startkwalificatie meer gesegregeerd naar school dan leerlingen met ouder(s) met een hbo- of wo-diploma. In de binnenstad en Noordoost gaan nauwelijks leerlingen naar school met ouders zonder startkwalificatie (zie hoofdstuk 2.3). Hierdoor is de totale mate van onderwijssegregatie naar opleiding voor deze wijken minder relevant (zie hoofdstuk 3.1). Daarom kijken we voor deze twee wijken naar de onderwijssegregatie naar opleiding tussen de groepen ‘havo/vwo, mbo-2,3,4’ en ‘hbo, wo’, zie de blauwe staven in figuur 10. De binnenstad is de wijk met de op een na hoogste mate van onderwijssegregatie naar opleiding tussen deze groepen (DI=0,35), na Zuidwest (DI=0,44). Daarmee blijft onderwijssegregatie naar opleiding in de binnenstad hoger dan in de meeste andere wijken. Oost blijft in de middenmoot met onderwijssegregatie naar opleiding tussen de groepen ‘havo/vwo, mbo-2,3,4’ en ‘hbo, wo’.

Leerlingen met een laag huishoudinkomen gaan meer gesegregeerd naar school dan leerlingen met een hoog huishoudinkomen

In Utrecht zien we meer onderwijssegregatie naar inkomen tussen de groepen ‘laag – midden’ (DI=0,44) dan tussen de groepen ‘midden – hoog’ (DI=0,29). Dit patroon wisselt sterk per wijk. In de helft van de wijken gaan juist leerlingen met een hoog huishoudinkomen meer gesegregeerd naar school dan leerlingen met een laag huishoudinkomen. In Overvecht gaan nauwelijks leerlingen naar school met een hoog huishoudinkomen (zie hoofdstuk 2.3). Hierdoor is de totale mate van onderwijssegregatie naar inkomen voor Overvecht minder relevant (zie hoofdstuk 3.1). Daarom kijken we voor Overvecht naar de onderwijssegregatie naar inkomen tussen de groepen ‘laag’ en ‘midden’ (DI=0,25), zie de gele staven in figuur 10. Hieruit blijkt dat Overvecht in de middenmoot zit met onderwijssegregatie naar inkomen tussen de groepen ‘laag’ en ‘midden’. Dit neemt niet weg dat leerlingen in Overvecht op school niet veel andere kinderen tegen zullen komen met een hoog huishoudinkomen (zie hoofdstuk 3.1).

Leerlingen waarvan beide ouders in het buitenland geboren zijn gaan iets meer gesegregeerd naar school dan leerlingen waarvan beide ouders in Nederland geboren zijn

In Utrecht zien we iets meer onderwijssegregatie naar herkomst tussen de groepen ‘1 ouder – 2 ouders in het buitenland geboren’ (DI=0,31) dan tussen de groepen ‘0 ouders – 1 ouder in het buitenland geboren’ (DI=0,24). Het verschil in onderwijssegregatie naar herkomst ten opzichte van de groep ‘1 ouder’ is minder groot dan bij onderwijssegregatie naar opleiding en inkomen. Ook de totale mate van onderwijssegregatie naar herkomst in Utrecht is iets minder groot dan de onderwijssegregatie naar opleiding en inkomen (hoofdstuk 1.1). Per wijk zien we verschillen in de mate van onderwijssegregatie ten opzichte van de groep ‘1 ouder’. In Zuidwest gaan leerlingen waarvan beide ouders in Nederland geboren zijn meer gesegregeerd naar school dan ouders waarvan beide ouders in het buitenland geboren zijn. In Oost is dit andersom. In beide wijken is de totale maat van onderwijssegregatie naar herkomst groter dan in andere wijken (zie hoofdstuk 3.1).

4.2 Hoeveel woonsegregatie en onderwijssegregatie zien we in de middengroep? 

Hoogste aandeel schoolkeuzesegregatie bij onderwijssegregatie naar herkomst

Bij onderwijssegregatie naar herkomst zien we het hoogste aandeel schoolkeuzesegregatie van alle kenmerken. Ook ten opzichte van de middengroep zien we hier het grootste aandeel schoolkeuzesegregatie. Het grootste aandeel schoolkeuzesegregatie zien we tussen de groepen ‘0 ouders in het buitenland geboren’ en ‘1 ouder in het buitenland geboren’ (61%). De schoolkeuzesegregatie tussen de groepen ‘1 ouder in het buitenland geboren’ en ‘2 ouders in het buitenland geboren’ (50%) is gelijk aan de schoolkeuzesegregatie tussen uiterste groepen (50%). Bij onderwijssegregatie naar opleiding zien we een groter aandeel schoolkeuzesegregatie tussen de groepen ‘geen startkwalificatie’ en ‘havo/vwo, mbo-2,3,4’ (54%). De schoolkeuzesegregatie tussen de groepen ‘havo/vwo, mbo-2,3,4’ en ‘hbo, wo’ (41%) is ongeveer gelijk aan de schoolkeuzesegregatie tussen uiterste groepen (40%). Voor onderwijssegregatie naar inkomen zien we juist een groter aandeel schoolkeuzesegregatie tussen de groepen met een midden- en hoog huishoudinkomen (49%). De schoolkeuzesegregatie tussen de groepen met een laag- en midden huishoudinkomen (38%) is gelijk aan de schoolkeuzesegregatie tussen uiterste groepen (38%).

4.3 Welke wijken dragen het meest bij aan schoolkeuzesegregatie ten opzichte van de middengroep?

Grote bijdrage van Zuidwest aan schoolkeuzesegregatie in Utrecht

In de bijdrage van wijken aan schoolkeuzesegregatie in de stad zien we voor de middengroep hetzelfde patroon als voor uiterste groepen, in hoofdstuk 3.2. In Zuidwest zien we een hoge mate van segregatie naar alle achtergrondkenmerken en daarmee is ook de bijdrage van Zuidwest aan de totale schoolkeuzesegregatie in de stad groot (hoofdstuk 3). In Zuidwest kan de mate van onderwijssegregatie hoger zijn door de grote verschillen binnen de wijk (zie paragraaf 2.4). Als we kijken naar de middengroep dan zien we ook in Zuidwest een grote bijdrage aan onderwijssegregatie door verschillen binnen wijken. Dit zien we terug bij alle achtergrondkenmerken (figuur 12). Aan schoolkeuzesegregatie naar opleiding in Utrecht heeft ook Vleuten-De Meern een grote bijdrage. In Vleuten-De Meern gaat 20% van de leerlingen naar school, wat een verklaring is voor de grotere bijdrage van deze wijk. In Oost zien we een grote bijdrage aan schoolkeuzesegregatie naar herkomst. Dat blijkt grotendeels voort te komen uit de bijdrage aan schoolkeuzesegregatie tussen de groepen ‘1 ouder in het buitenland geboren’ en ‘2 ouders in het buitenland geboren’. De bijdrage aan schoolkeuzesegregatie tussen de groepen ‘0 ouders in het buitenland geboren’ en ‘1 ouder in het buitenland geboren’ is veel kleiner.